Мамлакатимизда “Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларига ҳамда уларда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонуни ижроси доирасида халқ депутатлари Сурхондарё вилояти Кенгашида шу тоифадаги 259 та кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқлар эътироф этилган. Ҳозир яна 166 та ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бино ва иншоотлар маҳаллий Кенгашда қонунийлаштирилиши кутилмоқда.
Қонун 2018 йил 1 май куни яъни, 2018 йилдаги “бир марталик акция”гача фуқаролар якка тартибдаги уй-жой қурган ҳолда ўзбошимчалик билан эгаллаган ер участкаси ҳамда унда қурилган бино ва иншоотларга, 2018 йил 1 май кунига қадар фуқаролар ва ташкилотлар ҳужжатда кўрсатилган майдондан ортиқча эгалланган ер участкаси, унда қурилган бино ва иншоотларга нисбатан ҳуқуқларни эътироф этишга қаратилгани билан барчанинг эътиборини тортди. Шу даврда ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ерларда уй-жой барпо этган юртдошларимизни ўйлантириб келаётган муаммога чек қўяётгани халқимизга кўрсатилаётган ғамхўрликнинг яна бир ифодаси бўлди.
Қонун, шунингдек, “бир марталик акция” доирасида ҳуқуқларни эътироф этиш ниҳоясига етмаган ер участкаси, унда қурилган бино ва иншоотларга, 2021 йил 8 июнь яъни, ҳокимларнинг ваколати бекор қилингунига қадар туман, шаҳар ҳокимлари қарори билан ажратилган, лекин вилоят ҳокими ёки халқ депутатлари Кенгаши тасдиқламаган ер участкаларига нисбатан ҳуқуқларни эътироф этиши билан юртимизда инсон манфаатлари улуғланаётганини кенг намоён этди. Ҳуқуқларни эътироф этишда ер участкаси бошқа шахсга ажратилмагани ёки аукционга чиқарилмагани, ер участкасидан фойдаланишда низо йўқлиги, ер ва мол-мулк солиғи бўйича қарздорлик мавжуд эмаслиги, муҳофаза зонаси, суғориладиган ерда жойлашмагани, бош режа талабларига зид эмаслиги каби қатор шартлар белгиланган.
Қонуннинг ижросини таъминлаш учун Сурхондарё вилоятида ҳам кенг қамровли ишлар олиб борилмоқда. Жумладан, воҳада қонуннинг мазмун-моҳияти кенг тарғиб қилиниб, унинг тартиб-таомиллари тушунтирилаётир. Маҳаллаларни хатловдан ўтказиш режа-жадвали ишлаб чиқилиб, тасдиқланди.
– Шунга кўра, вилоятда ўтган йил 41 та маҳаллада хатлов ўтказилиб, қонунда белгиланган муддатгача ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бино ва иншоотлар аниқланди, – дейди кадастр агентлиги вилоят бошқармаси ахборот хизмати раҳбари Беҳруз Сафаров. – Шу пайтгача 147 та маҳалланинг чегараси тасдиқланиб, “Узкад” ахборот тизимига киритилди ва 38 минг 716 та кўчмас мулк объектида хатлов ишлари олиб борилди. Хатловдан ўтказилган кўчмас мулк объектларининг 28 минг 581 таси “Узкад” ахборот дастурига киритилди. 20 минг 295 таси “Эътироф” автоматлаштирилган ахборот тизимига юборилди. Айни пайтда “Эътироф” автоматлаштирилган ахборот тизимидаги кўчмас мулкнинг 15 минг 313 таси муҳокама жараёнида. 2 минг 730 таси эълон қилинган. 330 таси адлия органларида кўриб чиқилмоқда. 445 таси таҳрирлаш босқичида бўлиб, 750 тасининг тўлови кутилмоқда. 166 та кўчмас мулк қарор чиқариш жараёнида турибди. Тегишли ташкилотларнинг ижобий хулосаси асосида 259 та кўчмас мулк ҳуқуқини халқ депутатлари вилоят Кенгаши расман эътироф этди.
Маълумотларга кўра, вилоятда энг кўп хатловга олинган кўчмас мулк Денов туманига тўғри келмоқда. Ҳудудда 5 минг 239 та бино ва иншоот хатловдан ўтказилди. Кейинги ўринни 4 минг 273 та кўчмас мулк хатланиб, Жарқўрғон тумани эгалламоқда. Қумқўрғон туманида эса 3 минг 73 бино ва иншоотда хатлов ўтказилди. Термиз шаҳри, Сариосиё, Олтинсой, Термиз, Шўрчи, Музработ, Шеробод туманларида икки мингдан ортиқ ва уч мингга яқин бино ҳамда иншоот хатловдан ўтказилгани қайд этилди. Бандихонда 1 минг 778 та, Бойсун туманида 1 минг 722 та, Узунда 1 минг 994 та, Ангор туманида 1 минг 671 та, Қизириқ туманида 1 минг 746 та кўчмас мулк хатловга олинди.
Жорий йилда белгиланган режа-жадвал асосида вилоятдаги 153 та маҳаллада хатлов ишлари олиб борилмоқда. Воҳада қонунда белгиланган муддатларда ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари, уларда қурилган бино ва иншоотларга бўлган эгалик ҳуқуқи қонунийлаштирилаётгани айрим юртдошларимизнинг узоқ йиллик ҳал бўлмай келаётган мулк ҳуқуқларининг ечимини топишга хизмат қилмоқда. Одамлар қалбида бугунги ҳаётидан рози бўлиб яшаш ҳиссини ошириб, инсон қадри улуғланаётган адолатли жамият барпо этилаётганига ишонч туйғусини мустаҳкамламоқда.
Холмўмин Маматрайимов, ЎзА мухбири