Тиббиёт – инсон саломатлигини асраш, касалликларни олдини олиш ва уларни даволаш билан шуғулланадиган энг қадимий ва энг зарур соҳа.

У фақат касалликни бартараф этиш билан чекланиб қолмай, балки инсон умрини узайтириш, соғлом турмуш тарзини шакллантириш ва жамиятнинг фаровонлигини таъминлашга хизмат қилади. 

Хитой тиббиёти – бу жаҳонда энг қизиқ ва тарихий йўналишлардан бири. У анъанавий Хитой тиббиёти (Traditional Chinese Medicine, TCM) ва замонавий (ғарб усули) тиббиёт каби асосий икки қисмга бўлинади.

Хитойда тиббиётнинг халқаро стандарти қўлланилади, шу билан бирга анъанавий методлардан ҳам кенг фойдаланилади.

Масалан, анъанавий Хитой тиббиёти (TCM) тарихи минглаб йилларга бориб тақалади. Бунда асосий усуллар акупунктура – махсус нуқталарга игна қўйиш, хербал тиббиёт – ўсимликлар ва табиий моддалардан дори тайёрлаш, қўл массажи ва тиббий гимнастика (цигун) ҳамда тананинг энергияси (ци) ва ундаги баланс билан боғлиқ касалликларни даволашдан иборат.

Замонавий тиббиёт тизимларида аниқ ташхис қўйиш, самарали даволаш ва профилактика чораларини ўз ичига олган комплекс ёндашувга таянилади. Аксарият касалхоналарда интегратив тиббиёт яъни анъанавий ва замонавий тиббиёт услублари бирлаштирилади. Даволашда фуқароларнинг ҳаётий қуввати ва организм баланси инобатга олинади. 

Хитойлик тиббиёт ходимлари тиббиётни нафақат даволаш санъати, балки инсон ҳаётига иссиқлик ва ғамхўрлик улашиш санъати дея ҳисоблашади.

Хитойда игна билан даволаш усули – бу акупунктура деб аталади ва анъанавий Хитой тиббиётининг асосий қисмидир. 

Хўш, акупунктура нима?

Бу танага майда игналарни белгиланган нуқталарга санчиш орқали энергияни (Хитой тиббиётида бу “ци” деб аталади) мувозанатини тиклаш усули. Мақсад оғриқни камайтириш, иммунитетни мустаҳкамлаш ва турли касалликларни даволаш. Бу усулда игналар терига ва баъзи ҳолларда мушакка қўйилади. Бу усул орқали жисмоний ва нерв сигналлари таъсир қилиб, организмдаги табиий даволаш жараёнларини фаоллаштиради.

Хитой массажи “туйна” деб аталади. Бу махсус қўл ва бармоқ техникалари орқали организмдаги энергия (ци) оқимини мувозанатлайди. Массажлар орқали мушак ва бўғимлар фаолияти яхшиланади, қон айланиши рағбатлантирилади ва организм соғломлаштирилади.

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/FonKkLWSfFU" title="Har bir nuqtada sog‘liq: Akupunktura va an’anaviy usullar" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Муҳайё Тошқораева, Искандан Исматов, ЎзА

Хитой, Пекин