Дунёда электр энергиясининг муқобил турларини ривожлантириш ҳамда ижтимоий-иқтисодий соҳаларда улардан изчил ва самарали фойдаланиш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда.

Дунёда электр энергиясининг муқобил турларини ривожлантириш ҳамда ижтимоий-иқтисодий соҳаларда улардан изчил ва самарали фойдаланиш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда.

Бу борада бизда ҳам дастлабки қадамлар қўйилган. Хусусан, Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ туманида электр энергияси ишлаб чиқаришга мўлжалланган шамол энергия қурилмаси синов тариқасида ишлаб турибди.

Электр энергетика тармоғида муқобил энергия манбаларини улушини янада оширишга ва ёқилғи-энергетика ресурсларини тежашда 

“Ўзбекгидроэнерго” ҳам ўзининг бир қатор лойиҳалари билан иштирок этмоқда. Шу мақсадда Жиззах вилоятининг Фориш ҳамда Ғаллаорол туманларида ҳаво ҳарорати ҳамда шамол оқимини ўлчашга мўлжалланган, баландлиги 100 метрлик метеорологик миноралар ўрнатилди. 

Тизим ташкилоти “Гидропроект” лойиҳалаштирган мазкур минораларни "Қурилиш дирекцияси” унитар корхонаси ўрнатди. Бош пудратчи сифатида “Ўзбекгидроэнергоқурилиш” таркибидаги “Махсусэнергомонтаж” унитар корхонаси иштирок этди.

Ушбу метеорологик минораларнинг техник тузилмасига тўхталадиган бўлсак, улар модулли турдаги “учбурчак фермалар” шаклида лойиҳалаштирилди. Ҳар бирининг узунлиги 3 метрни ташкил этадиган, бу модуллар ўрнатишга қулай бўлиб баландлигини аста-секин ошириб бориш мумкин. 

Ҳар бир метеорологик минора таянч темир-бетон билан мустаҳкамланган шарсимон пойдеворга ўрнатилган бўлиб, саккиз поғонали симли тизим кўринишидаги тик ҳолатидадир. Кабелга ўрнатилган тизим темир лангар орқали темир-бетон пойдеворга мустаҳкамланади.

Минораларда, шунингдек, об-ҳаво, шамолнинг метеорологик параметрларини автоматик равишда ўлчаш учун шамол тезлигини, йўналишини ва ҳароратини ўлчовчи асбоб-ускуналар ўрнатилди.

Таъкидлаш жоизки, метеорологик маълумотларни ўлчаш давомийлиги 10 дақиқалик интервал билан автоматик равишда амалга оширилади ва ушбу давр учун шамолнинг максимал ва минимал пасайишини ҳисоблаб чиқишга, шунингдек, шамол оқимининг йўналиши билан боғлиқ ҳолда ўртача тезлик кўрсаткичларини олишга имкон беради. Бу эса, кейинчалик ушбу ҳудудда шамол кўтарилишини яратишга имкон беради ҳамда келажакдаги шамол генераторларининг қувват ускуналари танловини малакали тарзда асослашга замин яратади.

Шу билан бирга, босим ва атроф-муҳит ҳароратини ўлчаш уларни келажакда шамол турбиналари томонидан электр энергиясини якуний ишлаб чиқаришга таъсир қилувчи омиллардан бири бўлган шароитда ҳаво зичлигини аниқлашга имкон беради.

Метеорологик минораларнинг яна бир самарали жиҳати шундаки, олинган метеорологик маълумотларнинг ёзуви ҳар бир минора устига ўрнатилган махсус компьютер блокида автоматик равишда амалга оширилади, уларни қайта ишлаш ва таҳлил қилиш учун лойиҳалаш ташкилотига масофадан узатиш имконияти мавжуд. Шунингдек, қурилма билан тўғридан-тўғри миноралар ўрнатилган жойларда қўлда ишлаш ҳам кўзда тутилган.