Ўзбекистон Миллий ахборот агентлигининг @uza_uz телеграм канали орқали “Йўл-лойиҳа бюроси” масъулияти чекланган жамияти ходимлари билан ҳамкорликда овозли чат бўлиб ўтди. Кузатувчилар томонидан йўлланган саволларга Йўл-лойиҳа бюроси бош муҳандиси Беҳзоджон Холиқов батафсил жавоб берди.

— Бугун республикамиздаги йўллар талабга жавоб берадими?  

—Барча мамлакатларда йўлларга ўзига хос талаб қўйилади. Европа мамлакатларида йўлга қўйилган асосий талаб йўлнинг равонлигида. Кейинги 1-2 йил ичида халқаро талаблар бизнинг нормаларимизга ҳам кириб келди. Бизда ҳам баъзи тажрибалар ўтказилди. Мисол учун, водийга олиб борадиган Қамчиқ довонида, Тошкентнинг айрим кўчаларида халқаро равонлик индексини ўлчаш бўйича тажриба ўтказилди.  

Бунда 5 ёки 1 километрлик йўлларимиз аъло даражада бўлса, қайсидир қисми талабга жавоб бермайди. Ўзбекистон меъёрий ҳужжатларига халқаро равонлик индекси кириб келганига 3 йил бўлди. Унгача йўлларимиз сифатини бошқа усуллар билан баҳолаганмиз. Ҳозирги йўлларимизнинг 60-70 фоизи талаб даражасида эмас.  

— Бунинг сабаби нимада?  

—Бунинг сабабларидан бири йўлларни сақлаб қололмаслигимизда. Яъни, йўлларда ёриқ пайдо бўлганидан кейин 3 кун муддат ичида бартараф этиш керак. Лекин биз уни тузатишни йиллаб қолдирамиз.  Йўлларимизнинг кўпи 1980-90 йилларда қурилган. Йўлнинг ҳам паспорти бўлади. Ўша паспортида қачон қурилгани ва охирги марта қачон таъмирлангани ёзиб қўйилади. 1990 йиллардан бери таъмирланмаган йўлларимиз жуда кўп.  

— Йўл учун ажратиладиган маблағлар кўпроқ нималарга сарфланади?  

—Ҳозирги кунда йўлларда юк машиналари ҳаракатланиши кўпайиб кетди.  Илгари 5-6-8 тонналик юкларни кўтарадиган “Зил” автомашиналари бўларди. Ҳозирги аксарият йўлларимиз шу автомобилларга мослаб лойиҳалаштирилган. Кузатувларимизга кўра, 2017-2018 йилгача атиги 1,7 фоиз йўл қурганмиз, қолган маблағларнинг ҳаммаси таъмирлашга кетгани аён бўлди. Яъни, биз деярли йўл қурмаяпмиз, таъмирлаяпмиз. Ажратилган пулнинг кўп қисмини таъмирга йўналтиряпмиз.  

— Йўлларнинг тоифасига қараб юк кўтара олиш ҳажми белгиланадими?  

— Йўлнинг лойиҳасини чизаётганда биринчи навбатда автомобиллар сонини ўрганамиз. Дейлик битта янги йўл 16 йил хизмат қилиши учун унинг қалинлиги қанча бўлиши керак ва 16 йил давомида нечта автомобиль ҳаракатланади? Автомобиллар сони ўсиб боришини кўтариши учун қанақа қалинликдаги конструкция керак бўлишини ҳисоб-китоб қиламиз. Шундан келиб чиқиб, йўлларни тоифасига қараб юк кўтара олиш ҳажмини белгилаймиз. 1-2-категорияли йўлларда автомобиль ўқига тушадиган 13 тонна, қолган 3-4-5 категорияларга 10 тоннадан юклар ташиш нормада белгилаб қўйилган. Агар юк машиналари 3 ўқли, яъни, юқори категорияли бўлса, умумий оғирлиги 40 тоннагача юк ташишга рухсат берилади.  

 <iframe width="640" height="360" src="https://www.youtube.com/embed/nZKaTKkJzPw" title="Йўл учун ажратиладиган маблағлар кўпроқ нимага сарфланади?" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen></iframe>

Н.Раҳмонова,  

А.Содиқов (видео) ЎзА