Эссе

Бу гал хизмат сафари билан Сурхондарё вилоятида жойлашган Жануби-ғарбий махсус ҳарбий округга қарашли ҳарбий қисмларнинг бирига бордим. Темир улов Термиз вокзалига “уҳ тортиб” тўхтаганида қуёш атрофни қиздира бошлаганди.

Йўловчилар уйи, оиласи, яқинлари ва дўсту ёрлари дийдорига ошиқяпти. Бизни эса сафдош акамиз – III даражали сержант Акбар Аҳмедов қаршилади.

– Ниҳоят, келдинглар, – деди у. Қучоқ очиб кўришамиз. Ҳол-аҳвол сўрашиш узоқ давом этади. Йўлакнинг қатнов қисмида кўп туриб қолдик шекилли, ўткинчилар елкалари билан бизни турта бошлади. Кимдир томоғини оғир қиради, бошқасининг юзида норозилик аломати пайдо бўлади, яна бири кўзини олайтириб, ёв қараш қилиб, сузиб ўтади.

III даражали сержант Аҳмедов бағрикенг инсон. Ҳеч қачон ҳаёт қийинчиликлари, йўлда учраган муаммоларга таслим бўлмайди. Матонатли. Ҳақиқий Ватан ҳимоячиси...

Ҳарбий қисмдамиз. Атроф саранжом ва озода. Барча нарса тартибли. Райҳоннинг нафис ҳиди думоққа хуш ёқади. Йўлакнинг икки чеккасида ҳарбий хизматчиларнинг амалий ўқувларидан сўзловчи суратлар ўрнатилган. Диққатимни чап томондаги сурат тортади: Ватан посбони ўқотар қурол билан нишонни мўлжалга оляпти, бошқаси танкни бошқариб бормоқда. Яна бири самолётдан парашют билан сакраш ҳақидаги буйруқни кутиб турибди...

Ўшанда гуруҳ командири катта лейтенант Фаррух Бобомуродов билан танишгандим.

– Бу йигит жуда салоҳиятли ва ҳар ишда илғор, – деди ҳарбий қисм командирининг тарбиявий ва мафкуравий ишлар бўйича ўринбосари подполковник Низомиддин Отажонов. – Ўз касбининг ҳақиқий устаси. Вазифа берсангиз бас, ҳар қандай ҳолатда ҳам ўша топшириқни охирига етказади. Жамоаси ҳам ўзидек – саралар жамланмаси. 

Фаррухга қарайман. Ўрта бўйли, буғдойранг, кўзлари бироз қисиқ. Қошлари қўшилиб кетмаган, аммо қалин. Елкадор. Қўлларини мушт қилиб, тугиб олган. Оғирлигини ўнг оёғига ташлаб, жиддий турибди. Билаги ҳарбий либосини йиртиб чиқаман, дейди. Спорт билан доимий шуғулланиши аниқ. У ўзига нисбатан билдирилаётган мақтов ва эътирофлардан шолғомдек қизариб кетди.

– Замоннинг асл қаҳрамонларидан, – деди III даражали сержант Акбар Аҳмедов. Сўнгра Фаррухнинг чап елкасига қўлини қўйиб, ўнг қошини кўтариб, меҳр билан менга қаради. – Илмга чанқоқ ёш офицерлардан, адашмасам, энди 28 баҳорни қарши олиш арафасида. – Бу ўғлонимизнинг натижаларини санасангиз бармоқларингиз етмайди. Жиззахнинг мардларидан-да. Бахмал ҳавосидан тўйинган. Билаги бақувват. Кураги ер кўрмаган. Ҳарбий қисмнинг кўзга кўринган, фидойи ва садоқатли вакилларидан. У ушлаган жойини узмай қўймайди...

Хуллас, гуруҳ етакчиси – катта лейтенант Фаррух Бобомуродов билан танишувимиз ана шундай самимий бўлганди. Сўнг, у ҳақида нимадир ёзишни кўп ўйлаб юрдим. Ва қоғозга ўзи сўзлаб берган воқеаларни борича, ҳеч қандай бўёқларсиз, ўзгартирмай туширишга қарор қилдим.

–Биронта қуш бир қанотда учганини кўрганмисиз? Ҳеч қайси парранда бундай кўринишда парвоз этолмайди, бир оёқлаб югурмайди ҳам. Агар шундай бўлганида бу табиатга зид ҳодиса, дердик. Аммо инсон боласи-чи? У айни кўринишда кўкка кўтариладими? Кулманг, ака. Биламан, одамда қанот йўқ. Қолаверса, бундай яралмаган. Унда қандай қилиб учсин? Мендан сўрасангиз буни уддаласа бўлади, деган бўлардим,– дейди Фаррух Бобомуродов. – Чунки киши истаса барчасига эришади. Фақат зеҳнини чархлаши, идрок этиши, қисқаси, ўзини тоблаши керак. Ана шунда хоҳланг учинг, хоҳланг чопинг...

Ҳарбийликка болалигимдан меҳр қўйдим. Ушбу либосни кийган Ватан ҳимоячиларини кўрсам, қалбимда ўзгача фахр пайдо бўларди. Юрагим тортгани учун ҳам  шу йўлда изландим, интилдим ва билимларни ўргандим. Дадам доим менга: “Жисмоний тайёргарлик эр йигитни бақувват, чапдаст ва қайтмас қилса, илми уни юксакларга кўтаради”, дерди. Ҳақиқатан шундай экан. Мен буни ўзимда синовдан ўтказдим. 

“Вақт сизни эмас, сиз вақтни назорат қилинг”

Қуролли Кучлар академиясига ўқишга кириш, унинг курсанти бўлиш юрт тақдирига бефарқ бўлмаган ҳар қайси йигит учун орзу бўлиб келган. Чунки бу даргоҳ Марказий Осиёда ягона ҳисобланади. Мен ана шу жойда ҳарбий синоатларни ўз касбининг ҳақиқий усталаридан ўргандим. Устозларимнинг тажрибаларини ўзлаштирдим. Ҳарбий тактикка, жанг олиб бориш услуби, командирлик маҳорати... буларнинг барча-барчасини йиллар давомида жисмимга сингдириб келдим. Ҳеч қачон бугун ўрганиш керак бўлган билимни эртага қолдирмаганман. Аниқ режали ҳаракат қиламан.

Курсантлик даврида нафақат Қуролли Кучлар миқёсидаги, балки халқаро майдонда ўтказилган нуфузли мусобақа ва танловларда иштирок этдим. Жамоамизга рўбарў бўлган рақибларни ўз усулида мағлуб этардик. Ўз кучини қарши ишлатардик. Натижада баъзан зафар қучдик, баъзан кўникма ҳосил қилиб, хулосалар чиқардик. Биласизми, ҳеч қачон маррани катта олишдан қўрқиш керак эмас. Мақсадингиз сиздан қанча олисда бўлса, сиз унга шунча тез етишиш учун ҳаракат қиласиз. Югурасиз ва интиласиз. Шундай қилиб, вақт сизни эмас, сиз вақтни устидан назорат қилишга ўтасиз.

“Командирлик қобилиятингиз йўқми, унда ўзингизни бошқа касбда синанг”

Устозим айтган: командир ҳамиша шахсий таркибга намуна бўла олиши керак. Агар шундай бўлса, демак, гуруҳ ортингиздан иккиланмай эргашади. Акси бўлса-чи, унда шу ерда тўхтаб, ўзингизни бошқа йўналишда синаб кўрганингиз дуруст. Чунки баъзан етакчининг қарори – бутун бўлинма тақдирини қайсидир маънода ҳал қилади. Шундай экан, узоқни кўра олиш, кутилмаган вазиятлардан чиқиб кетиш, муҳими, барчанинг ишончини оқлаш лозим. Мен ҳарбий қисмга келган илк кунимданоқ ана шу жиҳатга диққат қаратганман. Ҳар бир ҳарбий хизматчини энг муносиби бўлиши учун ўқитаман ва билганларимни ўргатаман. Ҳеч қачон ўтган кун билан яшамайман. Кечаги билим билан чекланиб қолмайман. Одатим шунақа. Янги тактикаларни ўрганиб, уни машғулотларда гуруҳим билан қўллаб кўрамиз. Иш берса, ўзини тўлиқ оқласа, амалиётга жорий этамиз. Жамоамда тажрибаси юқори, кўп йил хизмат қилган сержантлар бор. Уларнинг билимидан кенг фойдаланаман. Ёш ҳарбий хизматчиларнинг жанговар шайлигини янада ошириш, ўзига, сафдошига бўлган ишончни, ахлоқий-руҳий сифатларини мустаҳкамлаш учун барчамиз бир ёқадан бош чиқарамиз. Боиси ҳар қайси жамоа бир мушт бўлса, у берган зарба нишонни чилпарчин, рақиби оёғини осмондан қилиб қўяди.

“Ўз касбимнинг ҳақиқий устасиман”

Стол устида турган расм эътиборимни тортади: юзлари думалоқ, оқ-сариқдан келган, кўзлари катта-катта, озғин, нигоҳи ўткир келинчак қўлида ширингина чақалоқни кўтариб, жилмайиб Фаррухга қараб турибди. Устидаги либоси уни янада гўзал, дилбар қилиб кўрсатади.

–Муҳаббат шарбатидан 24 ёшимда тўйинганман. Келинингиз – Азизамни  киприклари ёйдек қалбимни тешиб кирган. Ўшанда юрагим ҳовлиққан, ақлим ўзимга-да бўйсунмай қолганди. Чин севги лаззати  – Яратганнинг ҳиммати билан қўшни қишлоқлик қиз ҳушимни ўғирлади. Вақт ўтиб, у ҳам мени қабул қилди. Элга ош бериб, тўй қилдик. Биласизми, эркак киши учун бахт – аёли уни тушунишида. Шукр, Азиза қандай бўлсам, шундайлигимча севди. Кўнгил саройидан жой берди,– дейди Фаррух Бобомуродов. 

Қуролли Кучлар миқёсида анъанавий тарзда “Ўз касбининг устаси” кўрик-танлови ўтказилади. Унда асл мутахассислар кашф этилади. 2024 йилги баҳсларда “Энг илғор гуруҳ командири” номинацияси бўйича иштирок этдим. Беллашувларга бир неча ой ҳозирлик кўрдим. Ҳар куни ўз устимда шуғулланаман. Чунки мусобақада энг зўрлар қатнашади. Унда ғолиб бўлишнинг эса ягона йўли – барчани мағлуб этиш. Аммо қолган қатнашчилар ҳам шу мақсадда – биринчиликни қўлга киритиш учун келади. Аёлим икки қат. Ой куни яқин. Мен ҳарбий қисм шахсий таркибнинг ишончини оқлаш учун Марказий ҳарбий округнинг “Фориш” тоғ полигонига жўнаб кетдим. Курашларда қатнашяпмиз-у икки хаёлим уйда, Азизада.

Қисқаси, бир неча кун давомида 32 нафар гуруҳ командири билан берилган шартларда ўзаро куч синашдик. Ҳарбий тактика, жисмоний имкониятлар, мерганлик, билимлар синови – булар ким нималарга қодир, ўз касбининг ҳақиқий устаси эканини юзага чиқаришга қаратилганди. Кўрик-танловда натижаларим энг аълолардан эди. Уйдан хабар келди – қизалоқлик бўлибман. Ишонинг, ўзимни қўярга жой тополмай, бахтдан сархуш бўлиб қолдим. Сабаби бахт икки ҳисса мени чулғаб, кўкларга олиб чиққанди – ҳам мусобақада ғалаба қозоняпман, ҳам ота бўлгандим.

Катта лейтенант Фаррух Бобомуродов гапиришдан таққа тўхтади. Шунда хонага жимлик бостириб кирди. Кичик командирнинг юзига қарайман. Унинг юзида ҳаётдан миннатдорлик намоён эди. Қаттиқ хаёл суриб қолди. Аммо, қалин лабларида майин табассум қотиб қолганди. Ҳақиқий бахтдан ҳозир тўлиб-тошаётганди у. Йиллар олдин қилган орзуларига бугун эришмоқда... 

Суҳбатдошим дафъатан ўзига келди. Сўнг икки қўли билан кўзларини яхшилаб ишқалаб, ўрнидан сакраб турди... биз хонадан, ҳарбий қисм ҳовлисига чиқдик...

Пойтахтга, хизмат жойимга қайтдим. Уйда эса оилам, уч ёшдан эндигина сакраб ўтган ўғлим интизор бўлиб кутиб, йўлимга кўз тикар эди... 

Шоҳрух САИДОВ,

капитан,

“Ватанпарвар” мухбири.

ЎзА