Навоий вилоятининг Нурота туманидаги Эргаш Жуманбулбул ўғли номидаги истироҳат боғида қадриятларимизни ўзида мужассам этган “Сўзана ва кашта” миллий ҳунармандчилик санъати фестивали бўлиб ўтди.

Фестивалда 200 нафарга яқин халқ амалий снъати намоёндалари иштирок этиб, қўлда тикилган гилам ва ҳунармандчилик буюмлари, тасвирий санъат асарлари намойиш этилди. 

Тадбирда вилоят ҳокими ўринбосари Саъдулла Мирзаев, туман ҳокими Азамат Файзиев ва бошқалар сўзга чиқиб, юртимизда миллий ҳунармандчиликни янада ривожлантириш, унинг сир-асрорларини чуқур ўрганиш, ўсиб келаётган ёш авлодни касб-ҳунарга қизиқтриш, қолаверса, улар орқали бу нафис ҳунарни авлоддан-авлодга етказиш мақсадида олиб борилаётган ишлар ҳақида тўхталиб ўтди. 

Каштачилик миллий ҳунармандчилик санъатининг бир тури бўлиб, унда нафислик, ўткир ва ёрқин ранглар акс этади, нақшлар хилма-хиллигига алоҳида эътибор қаратилади. Нурота каштачилиги эса ўзининг қадимийлиги, услуби ва нақшинкорлиги билан ажралиб туради. Бу ернинг ҳар бир хонадонида 100-200 йиллик сўзана ва кашталар мавжуд бўлиб, ҳозирги кунгача ўзининг сержилолигини йўқотмаган. 

– Қадимий анъаналарга кўра, ўзбек қизлари бўлажак келинлик сепларига ҳар хил каштачилик буюмларини ўзлари тайёрлаганлар, – дейди тажрибали ҳунармандлардан бири Зарина Ҳамидова. – Қизларга 7-9 ёшидан бошлаб кашта тикиш ўргатилган. Ҳар бир оила ўзи учун сўзана, дорпеч, парда, белбоғ, такяпўш (ёстиқ устига ёпиладиган), дўппи, кўйлак, дастрўмол, ҳамён, жойнамоз, сумка, нимча ва бошқаларни тикишган. Ўтмишда бу кашталар оқ ва малла матоларга тикилган бўлса, кейинчалик сатин, шойи, бахмал матоларига ҳам тикилган. 

[gallery-19288]

Миллий каштачилик ва сўзана санъатида ўсимликсимон ва гуллар тасвири туширилган нақш композициялари кенг қўлланилади. Гуллари ва чокининг нафислиги билан ажралиб турадиган кашталарни тикиш кишидан алоҳида зеҳн ва сабр-тоқат талаб қилади. 

– Кашта тикиш сирларини онам Рухсора Тўрақуловадан ўрганганман, – дейди ҳунарманд Махфират Тўрақулова. – Онам асли Тошкентдан Нуротага келин бўлиб тушган. Гарчи онам ўқитувчи бўлсалар-да, бувимдан кашта тикиш сирларини ўрганган ва бугунги кунда ҳам маҳалламиз аёллари ва қизларига устозлик қилиб келади. Онам кўплаб ҳунармандчилик маҳсулотлари кўргазмаларида иштирок этган ва бир қатор чет давлатларда бўлиб қайтган. Давлатимизнинг юксак мукофоти “Меҳнат шуҳрати” ордени билан тақдирланган. Бугун мен ҳам онамнинг қўллаб-қувватлаши боис ўзим ёш бўлсам-да, кўплаб шогирдлар тайёрлаётганимдан хурсандман. Шогирдларим нафақат Нуротада, балки Навоий, Бухоро, Тошкент шаҳарларида ҳам бор. Тикилган кашталаримизда миллий қадриятларимизга эътибор қаратамиз. Ундаги ҳар бир гулнинг, расмнинг ўз тарихи бор. 

Тадбирда фольклор жамоалари иштирок этиб, ўз репертуарларидан жой олган қуй-қўшиқ ва лапарларни ижро этди. 

Тадбир сўнггида “Энг яхши сўзана ва каштачи”, “Энг яхши сўзана ва каштачи мактаби устаси”, “Сўзана ва каштачилик бўйича қадимий сулола давомчиси”, “Қадимий анъаналарни қайта тиклаган сўзана ва каштачи”, “Энг ёш маҳоратли сўзана ва каштачи” йўналишларида фаол ҳунармандлар аниқланди. 

Уларга ташкилотчилар томонидан диплом ва қимматбаҳо совғалар топширилди. 

А.Бўриев, С.Аслонов (сурат), ЎзА мухбирлари