Қарор ва шарҳ

Тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтинги жорий этилганига ҳали кўп бўлмади. Бугунги шарҳимиз бу мавзуга бевосита дахлдор бўлгани учун унга қисқача тўхталамиз.
Қонунчилик талабларига риоя этган ҳолда фаолият юритаётган тадбиркорларни аниқлаш ва қўшимча рағбатлантиришда ушбу рейтинг муҳим аҳамиятга эга. Рейтинг доирасида тадбиркорлар маълум тоифаларга ажратилади. Рағбат ҳам шунга яраша бўлади.
Умумий гаплардан қочамиз, аниқ ҳолатлар ҳақида сўз юритамиз. Энди тадбиркорларга субсидиялар, солиқ ва божхона имтиёзлари ҳамда преференциялар уларнинг рейтинг даражасидан келиб чиққан ҳолда тақдим этилади. Даража қанча юқори бўлса, шунча яхши. Қулай шартларга эга чиқилади. Бу адолатли мезон.
Рейтинг поғоналаридан кўтарилиб бориш эса осон эмас. Соддароқ айтганда бу обрўдай гап – мисқоллаб йиғилади. Баъзан ўша “мартаба” тадбиркорнинг ўзига боғлиқ бўлмаган тарзда, кутилмаганда тушиб кетиши мумкин. Бундай ҳолатда рағбат олиш масаласи қандай ҳал этилади?
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 24 майда “Тадбиркорлик субъектларига субсидиялар, имтиёзлар ва преференцияларни тақдим этиш тартибларини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори қабул қилинди. Бу ҳужжат асосида мавзуга доир саволларимизга жавоб излаймиз.
Рейтинг тегишли тартибга кўра, Солиқ қўмитасининг “Тадбиркорларнинг барқарорлик рейтинги” электрон платформасида идоралараро ахборот алмашинуви воситасида автоматик тарзда шакллантирилади. Биттадан учтагача “А” белгисини олган тоифадаги тадбиркорлар барқарорлик рейтингининг энг юқорисини банд қилганлар саналади. Шу тартиб ҳарфлар кетма-кетлигида қуйига тушиб бораверади. Биттадан учтагача “В” ўрта барқарорлик, биттадан учтагача “С” қониқарли барқарорлик, ягона “D” қуйи барқарорлик тоифаларини ифодалайди. Бу тоифалар тегишли тартибда имтиёзлар олади.
– Барқарорлик рейтинги бўйича тадбиркорлик субъектлари ўнта мезон асосида тоифаларга ажратилади, – дейди Иқтисодиёт ва молия вазирлиги бўлим бошлиғи Жалолиддин Аминбоев. – Энг қуйида “D” ва энг юқорида “ААА” поғонаси туради. Эндиликда бериладиган субсидия, солиқ ва божхона имтиёзлари ҳамда преференцияларни барқарор тадбиркорлик субъектларига қўллаш масаласи кўрилмоқда. Имтиёзлар битта “В” ва ундан юқори даражага эга тадбиркорлик субъектларига берилади. Давлат томонидан бериладиган бундай қўллаб-қувватлаш чораларининг рейтинг кўрсаткичларига боғланиши тадбиркорлар ўртасида шаффоф, соғлом рақобат муҳитини янада яхшилашга хизмат қилади.
Дарҳақиқат, ҳужжат рейтинг даражаси юқори бўлган солиқ тўловчилар сафи кенгайишига хизмат қилади. Иқтисодиёт тармоқларида юқори кўрсаткичлар қайд этилади. Бу янги иш ўринлари яратилишида туртки бўлади.
Қўллаб-қувватлаш чоралари рўйхатдан ўтганига 6 ой бўлмаган, шунингдек, Президентнинг (ҳудудларни тоифаларга ажратиш ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлашнинг табақалаштирилган тизимини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисидаги) фармонига мувофиқ тўртинчи ва бешинчи тоифадаги туманларда фаолият юритаётган тадбиркорларга уларнинг рейтинг даражасидан қатъи назар амалдаги миқдорларда тақдим этилади.
Сўзимиз бошида бир жиҳатни таъкидлаган эдик. Яъни, айрим ҳолатларда тадбиркорлик субъектларининг ўзларига боғлиқ бўлмаган ҳолда баъзи тўловлар кечикади. Тегишли шартномаларнинг ўз вақтида бажарилиши таъминланмаслиги мумкин. Бундай жараёнларда рейтинг кўрсаткичлари пасайиши мумкин. Ҳужжатда бу ҳолат ҳисобга олинган. Қарорга кўра, тадбиркорларнинг рейтинг даражаси пасайган тақдирда, қўллаб-қувватлаш чораларини тақдим этиш уч ой давомида сақлаб қолинади. Юқорилаган тақдирда эса қўллаб-қувватлаш чоралари кейинги ойдан бошлаб янгиланган рейтинг даражасига мувофиқ миқдорларда тақдим этилади.
Келгуси йилнинг 1 январидан махсус платформада тадбиркорларга тақдим этиладиган қўллаб-қувватлаш чораларининг турлари, муддатлари ва тартибини ўз ичига олган алоҳида реестр юритилади. Мутахассислар бу реестр давлат томонидан тақдим этиладиган қўллаб-қувватлаш чораларининг шаффофлигини таъминлашга хизмат қилишини таъкидлашмоқда.
Мамлакатимиздаги тадбиркорлик субъектлари ўртасида соғлом рақобат муҳитини яхшилашга хизмат қилувчи бу каби қарорларнинг қабул қилинаётгани қувонарли. Бу юртимизда ишбилармонлик муҳитини янги босқичга кўтаришга қаратилган ислоҳотларни янада жадаллаштиришга хизмат қилиши шубҳасиз.
Икром АВВАЛБОЕВ, ЎзА мухбири

Бош саҳифа

Янгиликлар лентаси

Аудио хабарлар

Рукнлар

Жамият

Иқтисодиёт

Спорт

Маданият

Туризм

Жаҳон

Ҳужжатлар

Илм-фан

Технология

Сиёсат

Ҳудудлар

Тошкент шаҳри

Наманган

Самарқанд

Бухоро

Андижон

Фарғона

Сирдарё

Қашқадарё

Тошкент вилояти

Хоразм

Сурхондарё

Қорақалпоғистон

Жиззах

Навоий

Илм-фан бўлими

Илмий иш эълонлари

Илмий йўналишлар

Инновацион ғоялар ва ишланмалар

Таҳрир ҳайъати

Мақолага қўйилган талаблар

Низоми

Электрон журнал

Хизматлар

Интернет қабулхона

Савол-жавоб

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари

Тадбирлар ёритиш учун мурожаат

Обуна

Резюме қолдириш

Сайт харитаси

Фотобанк

Танлаганларим

Рағбат бериш рейтинг кўрсаткичларига боғланиши тадбиркорлар ўртасида соғлом рақобат муҳитини янада яхшилайди

18:29 / 06.06.2024

Қарор ва шарҳ

Тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтинги жорий этилганига ҳали кўп бўлмади. Бугунги шарҳимиз бу мавзуга бевосита дахлдор бўлгани учун унга қисқача тўхталамиз.

Қонунчилик талабларига риоя этган ҳолда фаолият юритаётган тадбиркорларни аниқлаш ва қўшимча рағбатлантиришда ушбу рейтинг муҳим аҳамиятга эга. Рейтинг доирасида тадбиркорлар маълум тоифаларга ажратилади. Рағбат ҳам шунга яраша бўлади.

Умумий гаплардан қочамиз, аниқ ҳолатлар ҳақида сўз юритамиз. Энди тадбиркорларга субсидиялар, солиқ ва божхона имтиёзлари ҳамда преференциялар уларнинг рейтинг даражасидан келиб чиққан ҳолда тақдим этилади. Даража қанча юқори бўлса, шунча яхши. Қулай шартларга эга чиқилади. Бу адолатли мезон.

Рейтинг поғоналаридан кўтарилиб бориш эса осон эмас. Соддароқ айтганда бу обрўдай гап – мисқоллаб йиғилади. Баъзан ўша “мартаба” тадбиркорнинг ўзига боғлиқ бўлмаган тарзда, кутилмаганда тушиб кетиши мумкин. Бундай ҳолатда рағбат олиш масаласи қандай ҳал этилади?

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 24 майда “Тадбиркорлик субъектларига субсидиялар, имтиёзлар ва преференцияларни тақдим этиш тартибларини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори қабул қилинди. Бу ҳужжат асосида мавзуга доир саволларимизга жавоб излаймиз.

Рейтинг тегишли тартибга кўра, Солиқ қўмитасининг “Тадбиркорларнинг барқарорлик рейтинги” электрон платформасида идоралараро ахборот алмашинуви воситасида автоматик тарзда шакллантирилади. Биттадан учтагача “А” белгисини олган тоифадаги тадбиркорлар барқарорлик рейтингининг энг юқорисини банд қилганлар саналади. Шу тартиб ҳарфлар кетма-кетлигида қуйига тушиб бораверади. Биттадан учтагача “В” ўрта барқарорлик, биттадан учтагача “С” қониқарли барқарорлик, ягона “D” қуйи барқарорлик тоифаларини ифодалайди. Бу тоифалар тегишли тартибда имтиёзлар олади.

– Барқарорлик рейтинги бўйича тадбиркорлик субъектлари ўнта мезон асосида тоифаларга ажратилади, – дейди Иқтисодиёт ва молия вазирлиги бўлим бошлиғи Жалолиддин Аминбоев. – Энг қуйида “D” ва энг юқорида “ААА” поғонаси туради. Эндиликда бериладиган субсидия, солиқ ва божхона имтиёзлари ҳамда преференцияларни барқарор тадбиркорлик субъектларига қўллаш масаласи кўрилмоқда. Имтиёзлар битта “В” ва ундан юқори даражага эга тадбиркорлик субъектларига берилади. Давлат томонидан бериладиган бундай қўллаб-қувватлаш чораларининг рейтинг кўрсаткичларига боғланиши тадбиркорлар ўртасида шаффоф, соғлом рақобат муҳитини янада яхшилашга хизмат қилади.

Дарҳақиқат, ҳужжат рейтинг даражаси юқори бўлган солиқ тўловчилар сафи кенгайишига хизмат қилади. Иқтисодиёт тармоқларида юқори кўрсаткичлар қайд этилади. Бу янги иш ўринлари яратилишида туртки бўлади.

Қўллаб-қувватлаш чоралари рўйхатдан ўтганига 6 ой бўлмаган, шунингдек, Президентнинг (ҳудудларни тоифаларга ажратиш ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлашнинг табақалаштирилган тизимини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисидаги) фармонига мувофиқ тўртинчи ва бешинчи тоифадаги туманларда фаолият юритаётган тадбиркорларга уларнинг рейтинг даражасидан қатъи назар амалдаги миқдорларда тақдим этилади.

Сўзимиз бошида бир жиҳатни таъкидлаган эдик. Яъни, айрим ҳолатларда тадбиркорлик субъектларининг ўзларига боғлиқ бўлмаган ҳолда баъзи тўловлар кечикади. Тегишли шартномаларнинг ўз вақтида бажарилиши таъминланмаслиги мумкин. Бундай жараёнларда рейтинг кўрсаткичлари пасайиши мумкин. Ҳужжатда бу ҳолат ҳисобга олинган. Қарорга кўра, тадбиркорларнинг рейтинг даражаси пасайган тақдирда, қўллаб-қувватлаш чораларини тақдим этиш уч ой давомида сақлаб қолинади. Юқорилаган тақдирда эса қўллаб-қувватлаш чоралари кейинги ойдан бошлаб янгиланган рейтинг даражасига мувофиқ миқдорларда тақдим этилади.

Келгуси йилнинг 1 январидан махсус платформада тадбиркорларга тақдим этиладиган қўллаб-қувватлаш чораларининг турлари, муддатлари ва тартибини ўз ичига олган алоҳида реестр юритилади. Мутахассислар бу реестр давлат томонидан тақдим этиладиган қўллаб-қувватлаш чораларининг шаффофлигини таъминлашга хизмат қилишини таъкидлашмоқда.

Мамлакатимиздаги тадбиркорлик субъектлари ўртасида соғлом рақобат муҳитини яхшилашга хизмат қилувчи бу каби қарорларнинг қабул қилинаётгани қувонарли. Бу юртимизда ишбилармонлик муҳитини янги босқичга кўтаришга қаратилган ислоҳотларни янада жадаллаштиришга хизмат қилиши шубҳасиз.

Икром АВВАЛБОЕВ, ЎзА мухбири