Бугунги кунда телефон, ноутбук ва планшет каби электрон қурилмалардан кенг фойдаланилади. Аммо уларнинг аксариятида учрайдиган муаммолардан бири ишлаш жараёнида тезда қизиб кетишидир.

Хўш, қурилмалар нима учун қизийди? Қурилма ишлаётганда ичида электронлар оқади, шунинг учун улар бир-бирига тўқнашиб, иссиқлик чиқаради. Натижада телефон ёки компьютернинг қуввати тез тугайди, ишлаши секинлашади, баъзида эса қўлда ушлаб туришнинг ўзи қийин бўлиб қолади.  

Бугунги кунда олимлар мазкур муаммони ҳал этишга қаратилган янги технология устида тадқиқотлар олиб бормоқда. Унга опто-экситониял калит номи берилган. Оддий қилиб айтганда, бу тизимда электронлар ўрнига нейтрал зарралар — “экситонлар” ишлатилади. Экситонлар ҳам сигнални узата олади, лекин электр энергияси олиб юрмагани учун иссиқлик чиқармайди.  

Мутахассисларнинг фикрича, ушбу янгилик амалиётга татбиқ этилгач, гаджетлар қизимайди, қурилмаларнинг ишлаш муддати узаяди ҳамда катта ҳажмда электр қуввати тежалади.

“Live Science” интернет нашри хабарига кўра, технология ҳозирча лаборатория шароитида синовдан ўтказилмоқда. Мутахассисларнинг тахминича, опто-экситониял калит яқин келажакда кундалик ҳаётга татбиқ этилиши мумкин.

<iframe width="231" height="412" src="https://www.youtube.com/embed/fA7sgmLxddg" title="Qizib ketmaydigan telefonlar davri yaqinlashmoqda" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Марҳабо Ҳожиакбарова, ЎзА