Ақл-идрок бу унинг фаолиятини белгилайдиган шахснинг ақлий принципи. IQ деб аталадиган ақл-идрок миқдори ёшга қараб инсоннинг қобилиятларини миқдорий баҳолашни акс эттиради. Ушбу коеффициентни аниқлаш учун махсус тестлардан фойдаланилади.

IQ инглизча “intelligence quotient” – ўзбекчада “интеллектуаллик коэффициенти” сўзлари қисқартмаси бўлиб, инсоннинг ўрганиш, тушуниш, маълумотлар билан ишлаш қобилияти ва самарали йўлларни қўллаш коэффициентини ўлчайди. IQ тестлари балли тизимда баҳоланиб, дунё бўйича тахминан 68 фоиз кишининг IQ даражаси 85 баллдан 115 баллгача деб қаралади. Жуда озчилик кишилар 70дан паст ёки 130 дан юқори IQʼга эга бўладилар.

Биринчи марта IQ 1912 йилда маълум бўлди. Уни психология соҳасидаги мутахассис Вилгелм Стерн ихтиро қилди. Шунигдек, у инсоннинг интеллектуал қобилиятларини аниқлаш усулини таклиф қилди. Вақт ўтиши билан IQни аниқлашга қаратилган тестлар машҳурликка эриша бошлади. Улар тобора кўпайиб боришди, аммо баъзиларига ҳеч нарса ёрдам бермади. Шунинг учун объектив тест натижаси ҳақида гапириш мумкин эмас. Бироқ, улар бутун дунёда ақл-идрок даражасини синаб кўриш учун ишлатилади.

Бугунги лавҳамизда IQ даражасининг юқори бўлиши чиндан ҳам бошқаларга нисбатан ақллироқ, қобилиятлироқ эканлиги қанчалик тўғри эканлиги тўғрисида батафсил маълумот берамиз. 

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/BkWnh95EnKc" title="IQ ko‘rsatkichi aqllilik belgisimi?" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

М.Турдалиева, У.Тўхтаев (видео), ЎзА