Ўзбекистонда илк бор маҳаллий тадбиркоримиз томонидан электромобилларни қувватлаш станцияларини ишлаб чиқариш йўлга қўйилди. Тошкент шаҳридаги “Яшнобод инновацион технопарки”да самарқандлик тадбиркор 60 киловаттдан 320 киловаттгача электромобилларни қувватлайдиган станцияларни ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштирди. Корхонада 20та янги иш ўрни яратилди. Албатта бу ҳали бошланиши. Чунки, қурилмалар жойларга чиқиб ўрнатилганидан сўнг уларнинг ишлашини назорат қилиб борадиган ва техник хизмат кўрсатадиган яна юзлаб иш ўринлари яратилади.

Технопарк ҳудудининг 150 квадрат метр жойида иш бошлаган корхона бир ойда ўртача 30та ана шундай станцияларни ишлаб чиқариб, ўрнатиб беради. Юқори малакали мутахассислар томонидан 2 йиллик кафолатли техник хизмат кўрсатилади. Корхона раҳбарининг айтишича қувватлаш қурилмалари бир йилда ўз таннархини оқлайди, зеро юртимизда электромобилларни қувватлаш станцияларига бўлган талаб бугун жуда катта. Мазкур ишлаб чиқаришни ташкил этиш ғояси ва бу борада қилинган ишлар хусусида “PRO-TOK” компанияси раҳбари Артур Гульянц билан суҳбатлашдик.

- Артур айтинчи бундай юқори технологик ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш ғояси сизда қачон пайдо бўлди ва корхонани ташкил қилиш қийин бўлмадими?

- Бу ғоя менда 2021 йилда туғилган. Ўшанда Ўзбекистонга жуда кўплаб электромобиллар олиб кирила бошланди. Лекин қувватлаш инфратузилмаси яхши ривожланмаган эди. Шунда Ўзбекистонда қувватлаш станцияларини ишлаб чиқаришни ташкил этиш ғояси менда пайдо бўлди. Чунки, бу хориждан олиб келинадиган қурилмалардан анча арзон ва фойдали бўлади. 

Бу ғояни Халқаро венчур фонди кўмагида ривожлантирдик, улар ёрдамида молиявий манбааларга эга бўлдик. Бу ёрдам миқдори 150 минг АҚШ долларини ташкил этди. Шундан сўнг қувватлаш станциялари ишлаб чиқаришни бошладик. Лойиҳамиз тўлиқ ишлаб кетди. Ўзбекистон ҳудудларида станцияларни ўрнатдик ва мобиль дастурлар орқали бошқаришни йўлга қўйдик ва уларни асосий серверга  уладик, техник хизмат кўрсатиш бошланди. Техник ёрдам ва эҳтиёт қисмлардан ҳеч қандай муаммо йўқ. Келгусида тармоқни ривожлантириш, Ўзбекистоннинг барча ҳудудларида станцияларни қуриш бўйича инвесторлар билан музокаралар олиб бормоқдамиз. 

- Қувватлаш қурилмаларига эҳтиёт қисмларни хориждан олиб келишда имтиёзлар борми?

- Ҳа, биз “Яшнобод инновацион технопарки”нинг резиденти ҳисобланамиз. Бизда божхона, солиқ бўйича имтиёзларимиз бор. Бу эса бизга ишлаб чиқаришни кенгайтиришга катта ёрдам беради. Келгусида республикамизнинг ҳар бир ҳудудида 20тадан 30 тагача қувватлаш станцияларини ўрнатишни режа қилганмиз. Ҳозирда ишлаб чиқаришни 40 % локализация қилишга эришдик. Кабеллари, станция корпуслари маҳаллийлаштирилган.

Бугунги кунда маҳсулотимиз таннархи энг кичиги 60 киловаттлиги 80 миллион сўмни ташкил қилмоқда, ўртача бир йил  давомида ўз таннархини оқлайди ва даромадга чиқади. Агар қувватловчилар кўп бўлса ундан ҳам эртароқ 8-10 ойда ўз таннархини қоплайди.   

Яқин йиллар ичида Ўзбекистонда биргина Хитойнинг BYD компанияси томонидан йилига 500 мингта элетромобиль ва гибрид автомобиль ишлаб чиқариш режалаштирилмоқда. Бу эса келгусида минглаб қувватлаш станцияларига эҳтиёж юзага келади деганидир. Шу боис тадбиркор келгусида корхонани кенгайтириб, яна юзлаб юқори даромадли иш ўринларини ташкил этишни режа қилган. 

Яна бир эътиборли томони шу йилнинг 22 январь куни Президентимизнинг “Электротехника саноатини ривожлантиришни янги босқичга олиб чиқишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори қабул қилинди. Унга мувофиқ, юқори технологияли ишлаб чиқаришни жорий этган электротехника саноати корхоналарига фойдаланишга қабул қилинган санадан эътиборан 3 йил муддатга фойда солиғининг ноль даражали ставкасини қўллаш, мол-мулкига солинадиган солиқни тўлашдан озод этиш каби имтиёзлар берилган.

Бу эса ушбу соҳа тадбиркорларига яратилган яна бир қулайлик бўлиб, тармоқ ривожига хизмат қилади.

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/drCi84X8JXs" title="Elektromobillarni quvvatlash stansiyalari ishlab chiqarilmoqda" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Санжар Тошпўлатов, Нишонбой Абдувойитов, Улуғбек Тўхтаев, ЎзА