Хадича Сулаймонова номидаги Республика суд экспертизаси марказининг Самарқанд вилоят бўлими янги бинода иш бошлади.

Бу ерда энди одам ДНКси суд биологик экспертизаси ҳамда материаллар, ашёлар ва буюмлар криминалистик экспертизаси лабораториялари фаолият юритади.  

Бинони фойдаланишга топшириш маросимида иштирок этган тизим раҳбарлари ва соҳа фахрийлари мамлакатимиз суд-ҳуқуқ соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар ҳамда унинг натижаларига тўхталди. 

Самарқандда илк бор бундай замонавий лабораторияларнинг ташкил этилиши суд экспертиза хулосаларини пойтахтга жўнатиш, уни олиб келиш билан боғлиқ харажатлар қисқариб, соҳа фаолият самарадорлиги ортишига хизмат қилиши таъкидланди.  

– Одил судловни амалга ошириш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари кафолатли ҳимоя қилиниши, қонун устуворлиги ҳамда ҳуқуқ-тартиботни таъминлаш, жиноятчиликнинг олдини олиш ва уни фош этишда суд экспертизалари тадқиқотлари натижалари муҳим аҳамиятга эга, – деди Х.Сулаймонова номидаги Республика суд экспертизаси маркази директори Акрам Халилов. – Шу муносабат кейинги беш йилда Президентимизнинг соҳани янада такомиллаштиришга оид қарор ва фармонлари қабул қилиниб, қонунчиликка жиддий ўзгартиришлар киритилди. 

Марказимизда экспертларнинг малакаси ва ҳуқуқий билимларини замон талаблари даражасида ошириш мақсадида ўқув маркази фаолияти йўлга қўйилди. Бу ерда нафақат марказ ва бошқа давлат суд экспертиза муассасалари экспертларининг ҳуқуқий билимлари, балки янги ташкил этилаётган нодавлат суд-экспертиза ташкилотлари экспертларини ҳам қайта тайёрлаш ҳамда малакасини ошириш ишлари амалга оширилмоқда.  

Лабораторияларни халқаро стандартларга мослаштириш мақсадида 2020 йилда марказнинг айнан бугунги кунда Самарқанд вилоятида ҳам ташкил этилган одам ДНКси суд биологик экспертизаси ва материаллар, ашёлар ва буюмлар криминалистик экспертизаси лабораториялари ISO/IEC 17025 халқаро стандартига мувофиқ аккредитациядан ўтказилиб, мувофиқлик сертификати олинди. 

Бу эса мазкур лабораториялар томонидан бериладиган экспертиза хулосаларини халқаро миқёсда сўзсиз тан олиниши, фуқароларимизнинг ҳуқуқ ва манфаатлари нафақат мамлакатимизда, балки халқаро судларда ҳам ишончли ҳимоя қилинишига хизмат қилади. Бугунги кунда марказда нафақат суд экспертиза тадқиқотларини амалга ошириш, балки янги экспертиза турлари ва услубиётларни жорий этиш бўйича ҳам кенг кўламли илмий-тадқиқот ишлари амалга оширилмоқда.  

[gallery-7873]

Хусусан, олиб борилган илмий изланишлар натижасида кейинги 3 йилда 8 та янги экспертиза турлари жорий қилинди. Натижада экспертиза турлари 44 тадан 52 тага, мутахассислик йўналишлари эса 71 тага етказилди. Шунингдек, фуқаролар ҳамда суд-тергов органларининг суд экспертиза хулосаларига бўлган эҳтиёжларини қаноатлантириш мақсадида 2022 йилдан янги “Суд компьютер-техника бўлими” ташкил этилди. Бу марказ ва унинг ҳудудий бўлимларига суд-тергов идоралари томонидан экспертизалар тайинлаш ҳамда жисмоний ва юридик шахсларнинг мутахассис фикрини олишга йилдан-йилга ошиб бораётган эҳтиёжини қондиришда муҳим аҳамият касб этмоқда. Марказ экспертлари томонидан 2020 йилда 923,8 мингта объект бўйича тадқиқотлар ўтказилиб, 28678 та экспертиза хулосалари юзасидан мутахассис фикрлари берилган бўлса, 2021 йилга келиб 1 миллион 659,5 мингта объект бўйича тадқиқотлар ўтказилиб, 33391 та экспертиза хулосалари ва мутахассис фикрлари берилган. 

Ҳудудий бўлимлар фаолиятини самарали ташкил этишга қаратилган чора-тадбирлар ҳам соҳага бўлган эҳтиёжни инобатга олган ҳолда амалга оширилмоқда. Самарқандда ташкил этилган лабораториялар келгусида Фарғона, Сурхондарё, Хоразм вилоятлари ҳудудий бўлимларида ҳам босқичма-босқич йўлга қўйилиши белгиланган. Тадбир иштирокчилари Хадича Сулаймонова номидаги Республика суд экспертизаси марказининг Самарқанд вилоят бўлимининг янги биносида яратилган шароитлар, амалга оширилаётган тадқиқотлар жараёни билан бевосита танишишди. 

– Мазкур лабораторияда суд генетик ДНК экспертизаси тадқиқотларида номаълум шахсни идентификация қилиш, турли жиноят ишлари бўйича тақдим этилган ашёвий далилдаги биоматериални айнан кимга тегишли эканлигини аниқлаш, биологик ота-оналик факти, Y-хромосома тадқиқотлари орқали ота авлод бўйича ўзаро биологик қариндошликни аниқлаш ва биоматериални жинс мансублигини аниқлаш каби вазифалар ҳал этилади, – дейди Хадича Сулаймонова номидаги Республика суд экспертизаси марказининг Самарқанд вилояти бўлими одам ДНКси суд биологик экспертиза лабораторияси эксперти Абдулазиз Мардиев. – Бизга келиб тушган биоматериаллар асосида ўтказилган тадқиқотлар натижалари бўйича қўйилган саволларга хулоса берамиз. Шу билан биргаликда ҳозирда ирсий касалликларга мойиллик, биологик ёшни аниқлаш, этно генетик ва этник келиб чиқишини аниқлаш, ҳайвонларни ДНКси юзасидан тадқиқотлар ўтказиш, ашёвий далиллардан биологик изларни излаш юзасидан ҳам илмий изланишлар олиб борилмоқда.  
Тадбир якунида мазкур йўналишда амалга оширилаётган ислоҳотлар, келгусида режалаштирилган ўзгаришлар ҳақида батафсил маълумотлар берилди.  

Ғ.ҲАСАНОВ,  
А.ИСРОИЛОВ (сурат), ЎзА