Өзбекстан Республикасының Президенті Шавкат Мирзиёев 19 желтоқсанда Ташкент қаласындағы Конгресс-орталығында Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес үшін жоғары халықаралық сыйлықты табыс ету рәсіміне қатысты.

Шараға сыйлықтың негізін қалаушы – Қатар Әмірі шейх Тамим бен Хамад Әл Тани, Біріккен Ұлттар Ұйымының өкілдері, 40-тан астам елдің делегациялары, соның ішінде осы халықаралық сыйлықтың лауреаттары қатысты.

Мемлекет басшысы форумға қатысушыларды қарсы ала отырып, шараны Өзбекстанда өткізу ұсынысы үшін Қатар Әміріне және Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және қылмыс жөніндегі басқармасына ризашылығын білдірді. Қатар делегациясы мен халқын кең көлемде аталып өтілетін 18 желтоқсан Тәуелсіздік күнімен шын жүректен құттықтады.

Өзбекстан басшысы бүгінде Қатар жаһандық ынтымақтастық пен дипломатияның орталығына айналып отырғанын, футболдан жоғары деңгейдегі әлем чемпионаты, дамымаған елдерге арналған халықаралық конференция мен «Экспо Доха-2023» дүниежүзілік көрмесі және көптеген халықаралық бастамалар соның дәлелі екенін атап өтті. 

Елдеріміз арасындағы қарым-қатынастар мүлдем жаңа деңгейге көтерілгені қуанышпен атап өтілді. Бүгінгі шара да мақсат-мұраттарымыздың үндестігінің жарқын символдық көрінісі.

Өзбекстан Президенті атап өткендей, жылдам өзгеріп жатқан әлемдегі ең өзекті мәселелердің бірі болып табылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы жаһандық сыйлықтың құрылуы және оны тапсыруға арналған салтанатты шаралар барлық континенттерде жоғары бағаға лайық.

– Өйткені, сыбайлас жемқорлықпен күресу – әрбір адал адамның, демократиялық қоғам мен мемлекеттің қасиетті борышы, – деді Шавкат Мирзиёев.

Осы мәртебелі марапат арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске үлес қосып жүрген әлемдегі ең белсенді тұлғаларды тану 2003 жылы қабылданған БҰҰ-ның сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясының талаптарын дәйекті және толық жүзеге асыруға қызмет ететіні баса айтылды.

Мемлекет басшысы сыбайлас жемқорлық – бүкіл адамзатқа, барлық қоғамның іргетасына, экономикалық дамуға нұқсан келтіретін, заңдылықты бұзатын, халықтың мемлекеттік саясатқа сенімін қатты әлсірететін, демократиялық институттардың дамуына кедергі келтіретін қауіп екенін атап өтті.

Сараптамаға сәйкес, сыбайлас жемқорлықтың жаһандық шығыны шамамен 3 триллион АҚШ долларын құрайды. «Алайда бұл үлкен сандар нақты жағдайды және сыбайлас жемқорлықтың нақты зиянын толық көрсете алмайды деп есептеймін», - деді Өзбекстан басшысы.

Бүгінде Өзбекстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес үдерісінде құқықтық және институционалдық реформаларды жүйелі түрде жүзеге асырып келе жатқаны, БҰҰ, Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы сияқты беделді халықаралық ұйымдармен тығыз ынтымақтастықта екендігі атап өтілді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заң қабылданып, арнайы уәкілетті орган құрылды.

Мемлекеттік қызметтің ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз етуге және жауапкершілікті арттыруға, бюрократияны азайтуға және мемлекеттік қызмет көрсетуді жеңілдетуге, сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған алдын алу тетіктері кеңінен жүзеге асырылуда.

Атап айтқанда, барлық мемлекеттік органдарда сәйкестік пен тиімділікті бағалаудың рейтингтік жүйелері құрылды. Мемлекеттік сатып алу толығымен цифрландырылды.

Өзбекстан 2021 жылы Халықаралық ашық деректер хартиясына мүше болды. Біздің еліміз Ыстамбұл әрекет бағдарламасына, Жаһандық операциялық желіге, Еуразиялық және Эгмонт топтарына және басқа да көптеген платформаларға белсенді түрде қатысуда. Батыс және Орталық Азия мемлекеттерінің активтерін қалпына келтіру желісінің Хатшылығының міндетін атқаруда.

Жыл сайын Ташкентте дәстүрлі Халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы форум өтеді.

Кейінгі жылдары еліміз «Transparency International» индексінде 42 орынға көтеріліп, бұл көрсеткіш бойынша аймақта ең жоғары орынды иеленіп отыр. 2030 жылға қарай біз осы рейтингтегі позициямызды тағы 50 сатыға жақсартуды мақсат етіп отырмыз.

«Open Data Inventory» рейтингінде біз биыл 30-орынға көтерілдік. Ашық деректер көздеріне сәйкес Өзбекстан әлемде 4-ші орында тұр.

– Демократиялық реформалар артқа қайтпайтын сипатқа ие болған Жаңа Өзбекстанда сыбайлас жемқорлықпен күресу бойынша алдымызға үлкен жоспарлар мен міндеттер қойдық, – деді мемлекет басшысы.

Оларға қол жеткізу үшін Мемлекет басшысы бірқатар ұсыныстар мен бастамаларды алға тартты.

Ең алдымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2030 жылға дейінгі ұлттық стратегиясы әзірленіп, жүзеге асырылады.

Мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы мен жауапкершілігін арттыруға, ашық ақпараттық жүйені жетілдіруге, саланың құқықтық негіздері мен институционалдық тетіктерін нығайтуға ерекше назар аударылады.

Сондай-ақ Өзбекстан сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте аймақтық және жаһандық бастамалар мен жаңа жобаларды қолдайды және белсенді түрде қатысады. Осы орайда өткен айда Ташкентте іске қосылған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенцияның Аймақтық платформасы кеңінен қолданылуда.

Бұл ретте үкіметтік емес коммерциялық емес ұйымдарды белсенді тарта отырып, тәжірибе алмасу және байланысты нығайту, ғылыми зерттеулер жүргізу мақсатында сыбайлас жемқорлық мәселелері бойынша өңірлік ғылыми орталық құру ұсынылды.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің шетелдік ұқсас мекемелермен тығыз ынтымақтастығы нығайып, оның әлеуетін одан әрі арттырады. Ең озық халықаралық тәжірибеге негізделген жаңа тетіктер, оның ішінде сыбайлас жемқорлық істерін «алдын ала зерттеу» – сыбайлас жемқорлықты тергеу институтын енгізу жүзеге асырылатын болады.

Бала кезінен «адалдық вакцина» егілген жаңа ұрпақты тәрбиелеу басты міндет ретінде атап өтілді. Өзбекстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы білім беру және жастардың мүмкіндіктерін кеңейту жөніндегі БҰҰ жаһандық ресурсының бағдарламасын кеңінен енгізу жоспарланған.

Өзбекстан Президенті журналистердің сыбайлас жемқорлықпен күресудегі мүмкіндіктерін тиімді пайдалану және олардың ықпалын арттыру мақсатында Жаһандық медиа форум өткізуді ұсынды.

Сөзінің соңында Мемлекет басшысы мәртебелі награда иегерлерін құттықтап, сот төрелігін қамтамасыз ету жолындағы еңбектеріне зор табыс тіледі.

Өзбекстан Президенті Қатар Әмірімен бірге Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жоғары халықаралық марапатты иелеріне салтанатты түрде табыс етті.

«Сыбайлас жемқорлықпен күрестегі жетістіктер» номинациясында «Transparency International» халықаралық ұйымының бұрынғы төрағасы Хосе Карлос Угас Санчес Морено (Перу) жүлделі орынға ие болды.

«Білім және академиялық зерттеулер» номинациясында Сингапур Ұлттық университетінің бұрынғы профессоры Джон Куа (Сингапур) және Загреб университетінің профессоры Сунчана Роксандич (Хорватия) жеңіске жетті.

«Сыбайлас жемқорлықпен күресте жастар шығармашылығы мен белсенділігі» үшін марапат «Youth4IntegrityBuilding» мемлекеттік емес ұйымы (Кения) – директоры Дамарис Асве және «All4Integrity» мемлекеттік емес ұйымы – негізін қалаушы Андре Корреа Д'Альмейдеге берілді. 

«Инновация және журналистік зерттеу» номинациясында тергеуші-репортер Клэр Рюкасле-Браун (Ұлыбритания) мен Ұлыбританияның халықаралық даму министрлігінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаментінің бұрынғы басшысы Фил Мейсон марапат иегері атанды.

«Спортты сыбайлас жемқорлықтан қорғау» номинациясы бойынша «ВВС» телеарнасының журналисі және жүргізушісі Вайхига Мваура (Кения) және «Central European News» ақпараттық агенттігінің редакторы Шантану Гуха Рэй (Үндістан) марапатталды.