Гулперизад Рейпназарова асли Қорақалпоғистонлик. Илмга чанқоқлиги уни зиё истаб пойтахтга етаклади. Интилувчанлиги, ўз мақсади сари дадил қадам ташлаши ва қобилияти туфайли 30 ёшида Қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасига эришди.

Диссертациясининг мавзуси бугунги кунда дунёда кам тарқалган, ноёб хусусиятларга эга ўсимликлардан бири “Оддий кизил” (Cornus mascula L.) бўлиб, у мўл ва барқарор ҳосил бериш хусусиятига эга.

- Бу ўсимлик устида илмий тажрибалар олиб борганмиз, - дейди Тошкент Давлат Аграр университети Қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори Гулперизад Рейпназарова. – Бу ўсимлик Корнесей оиласига мансуб бўлиб, данакли мева ҳисобланади. Россия, Украина, Қримда кўп ўсганлиги учун Ўзбекистонга ўтган асрнинг 60-йилларида кириб келди. (давоми видеода)

Мутахассисларнинг аниқлашича, мазкур ўсимлик юрак ва қон томир тизимига мустаҳкамловчи таъсир кўрсатади. Оддий кизил фақатгина қон босимигина эмас, балки қабзият ва артритдан азият чекувчи инсонлар учун ҳам фойдалидир. У организмда модда алмашинувини яхшилайди, қон таркибидаги глюкоза ва холестерин миқдорини камайтиради, уни вазнни назорат қилиш рационига қўшиш мумкин. 

Хорижий мамлакатларда ушбу ўсимлик кенг тарқалган бўлиб, юртимизда ҳам ўтган асрда “Шредер”, ҳозирги Маҳмуд Мирзаев номидаги Боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институти ҳудудида қизил ўсимлиги биологияси, тоғли жойларда ўсиши, шаклининг хилма-хиллиги, яшил қаламчалар билан кўпайтириш, экиш муддатлари, схемалари, озиқлантириш меъёрлари бўйича тадқиқотлар олиб борилган. Бироқ, уларнинг ишлари якунига етиб, ўсимлик оммалашмаган. Ёш олима устозларнинг изидан бориб, ушбу навни маҳаллийлаштириш борасида катта илмий ютуқларни қўлга киритди.

<iframe width="866" height="487" src="https://www.youtube.com/embed/Xp9jBLDgZt4" title="Yosh olimalar faoliyatini qoʻllab-quvvatlash samarasi" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Санжар Тошпўлатов, Аброр Содиқов, Улуғбек Тўхтаев (видео), ЎзА