Сўнгги йилларда жамиятимизда тадбиркорлик субъектларини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, уларни рағбатлантиришга қаратилган бир қатор қонунлар, қарорлар ва фармонлар қабул қилинди.
Жумладан, 2023 йил 3 февралда Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Ҳаво ҳарорати кескин совиб кетишининг иқтисодиётга салбий таъсирини камайтириш учун тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлаш чора-тадбирлари тўғрисида"ги қарори қабул қилинди.
Мазкур қарорга мувофиқ, ҳаво ҳароратининг кескин совиб кетиши оқибатида қийинчиликларга дуч келган тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлаш ва фаолиятини қайта тиклаш мақсадида тадбиркорлик субъектларининг 2023 йил 1 январга нисбатан 1 февраль ҳолатига ошган (ҳосил бўлган) солиқ қарзини 2023 йил 1 мартдан 1 июлга қадар фоизсиз, қўшимча шартлар қўймасдан ва таъминот талаб этмасдан тенг улушларда бўлиб тўлашга рухсат берилди ҳамда ҳаво ҳароратининг кескин совиб кетиши даврида тўлиқ қувватда ишлай олмаган солиқ тўловчиларнинг январь ойи якуни бўйича ҳосил бўлган солиқ қарзини бўлиб тўлаш имконияти ҳам берилди.
Шунингдек, тадбиркорлик субъектларининг солиқ қарзига пеня ҳисоблаш 2023 йил 1 апрелга қадар, Ташқи савдо операциялари бўйича муддати ўтган дебитор қарздорлик учун хўжалик юритувчи субъектларга жарималар қўлланилиши, шунингдек, мазкур қарор кучга киргунига қадар қўлланилган жарималар ундирилиши 2023 йил 1 апрелга қадар тўхтатилди.
Тадбиркорлик субъектларига 2022 йил декабрь ва 2023 йил январь-февраль ойларида давлат мулкидан фойдаланганлик учун ижара тўловларини 2023 йил 1 мартдан бошлаб 1 июлга қадар тенг улушларда бўлиб-бўлиб тўлашга рухсат берилди.
Давлат мулкидан фойдаланиш юзасидан 2022 йилдан буён амалда бўлган ижара шартномалари бўйича ижара тўловлари миқдори 2023 йил 1 апрелга қадар ўзгаришсиз қолдирилди.
Тадбиркорлик субъектлари томонидан бўлиб-бўлиб тўлаш шарти билан сотиб олинган давлат активлари бўйича 2022 йил декабрь ва 2023 йил январь ойларида тўланиши лозим бўлган тўловлар, шу жумладан, дастлабки тўлов тўланмаганлиги учун фоизлар ва пенялар ҳисоблаш 2023 йил 1 апрелга қадар тўхтатиб турилиши белгиланди.
2022 йил декабрь ва 2023 йил январь ойларида давлат харидлари доирасида тузилган шартномалар шартлари ҳаво ҳароратининг кескин совиб кетиши туфайли бажарилмаганлиги учун тадбиркорлик субъектларига давлат буюртмачилари (шу жумладан, устав фондида давлат улуши 50 фоиз ва ундан юқори бўлган корхоналар) томонидан жарима ва пенялар қўлланмаслиги белгиланди.
Шунингдек, ҳаво ҳароратининг кескин совиб кетиши оқибатида қийинчиликларга дуч келган тадбиркорлик субъектларига нисбатан 2023 йил 1 апрелга қадар давлат фойдасига ундирувлар билан боғлиқ суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларининг мажбурий ижроси тўхтатиб турилиши белгиланди.
Мазкур қарорга кўра, қиш мавсумида ҳаво ҳароратининг кескин совиб кетиши туфайли талафот кўрган тадбиркорлик субъектларининг — кредитлари бўйича 2023 йил январь - март ойлари учун тўловлар муддатини 2023 йил 1 июнга қадар узайтириш; муддати ўтган кредитларига жарима санкциялари ва гаров таъминоти бўйича 2023 йил 1 апрелга қадар ундирув чораларини қўлламаслик; фаолияти узлуксизлигини таъминлашга, шу жумладан, вақтинчалик пул оқимларидаги узилишларини қоплаш ва айланма маблағларини тўлдиришга йўналтирилган қисқа муддатли (револьвер) кредит маҳсулотларини олдиндан маъқулланган (модуль) қарорлар асосида таклиф этиш; носоз ҳолга келган асосий воситаларни таъмирлаш учун кредитлар ажратиш; кредит бюроларида кредитлар бўйича тўлов муддатининг узайтирилишини уларнинг кредит тарихи ва скоринг кўрсаткичларини текширишда инобатга олмаслик бўйича тегишли чоралар кўриши белгиланди.
Бунда муддати узайтирилаётган кредитлар сифати ёмонроқ таснифланмайди ҳамда ушбу кредитлар бўйича қўшимча эҳтимолий йўқотишларга қарши захиралар шакллантириш талаб этилмайди.
Асосий мақсад жамиятимизда тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлаш ва фаолиятини жадал қайта тиклаш, шунингдек тадбиркорларнинг иқтисодиётни ривожлантиришдаги ролини янада оширишдан иборатдир.
Мавлудахон Умматова,
Фарғона вилоят судининг
иқтисодий ишлар бўйича судьяси