So‘nggi yillarda O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar sezilarli darajada mustahkamlanib, iqtisodiy va madaniy hamkorlikning yangi istiqbollarini ochmoqda.
2022 yil 22 dekabr kuni Qozog‘iston Prezidentining O‘zbekistonga davlat tashrifi chog‘ida ittifoqchilik munosabatlari va davlat chegarasini demarkatsiya qilish bo‘yicha muhim shartnomalar imzolangani aloqalarimiz rivojida muhim qadam bo‘ldi.
Hukumat tuzilmalari darajasida 15 ta hujjat, jumladan, Markaziy Osiyo sanoat kooperatsiyasi xalqaro markazini tashkil etish, atrof-muhitni muhofaza qilish va ta’lim sohalarida hamkorlik to‘g‘risidagi bitimlar imzolandi. Tashrif doirasida shuningdek, 8 milliard dollarlik savdo shartnomalari va sarmoyaviy bitimlar imzolangani iqtisodiy aloqalar mustahkamlanib borayotganidan dalolatdir.
O‘zbekiston Bosh vaziri o‘rinbosari – investitsiyalar va tashqi savdo vaziri Jamshid Xo‘jayev qo‘shma tashqi savdo kompaniyasi va sanoat kooperatsiyasi xalqaro markazini tashkil etish niyatida ekanligini bildirdi. Ushbu tashabbus doirasida Toshkentda Qozog‘iston tovar ishlab chiqaruvchilari va xizmat ko‘rsatuvchi korxonalarning savdo missiyasi tashkil etilib, uning natijasida umumiy qiymati 44,1 million dollardan ortiq eksport shartnomalari imzolandi.
Bu voqealar, ayniqsa, global iqtisodiy va siyosiy muammolar fonida Markaziy Osiyoda tinchlik va farovonlikni ta’minlashdan ikki davlatning chuqur manfaatdorligini aks ettiradi. O‘zaro iqtisodiy va madaniy aloqalarni mustahkamlash sarmoyalarni ko‘paytirish, savdo sharoitlarini yaxshilash va infratuzilmani rivojlantirish, fuqarolar hayotini yaxshilashga xizmat qilmoqda.
Ushbu tadbirlardan tashqari O‘zbekiston investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri Laziz Qudratov Qozog‘iston savdo va integratsiya vaziri Arman Shaqqaliyev bilan uchrashdi. Uchrashuvda Markaziy Osiyo sanoat kooperatsiyasi xalqaro markazini tezroq tashkil etish va ishga tushirish bo‘yicha kelishuvga erishildi. Qozog‘iston Prezidentining O‘zbekistonga tashrifi chog‘ida imzolangan sarmoyaviy bitimlar va savdo shartnomalarini amalga oshirish masalalari ham muhokama qilindi.
2023 yilning 11 oyi davomida Qozog‘iston va O‘zbekiston o‘rtasidagi tovar ayirboshlash sezilarli darajada 4,1 milliard dollarga yetdi. Qozog‘iston savdo va integratsiya vaziri Arman Shaqqaliyev va O‘zbekiston investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri Laziz Qudratov o‘rtasidagi muzokaralar chog‘ida bu ko‘rsatkichni 10 milliardga yetkazish bo‘yicha ulkan maqsad bor.
Tovar ayirboshlash hajmini oshirish munozaraning asosiy masalalaridan biriga aylandi va ikkala tomon ham ushbu maqsadga erishish bo‘yicha aniq chora-tadbirlar to‘g‘risida kelishib oldilar. Bu jarayonda har ikki davlat bozorlarida tovarlarni ilgari surish uchun onlayn savdo maydonchasidan foydalanishni nazarda tutuvchi hamkorlikda tashkil etilgan “UzKazTrade” kompaniyasi muhim rol o‘ynaydi.
Iqtisodiy rivojlanish sharoitida Qozog‘iston turli sohalarda sezilarli o‘sishni namoyish etmoqda. Xususan, 2023 yilning 11 oyi davomida mamlakatimizda temir yo‘l transportida yuk tashish hajmi 2,2 foizga, avtomobil transportida esa 10,1 foizga o‘sdi. Barcha transport turlarida tashilgan yuklarning umumiy hajmi 895,4 million tonnani tashkil etib, o‘tgan yilga nisbatan 3,9 foizga ko‘pdir. Bu ma’lumotlar mintaqada transport infratuzilmasi rivojlanib, savdo aloqalari mustahkamlanayotganidan dalolat beradi.
Shuningdek, Xalqaro valyuta jamg‘armasining 2023 yil uchun qilingan prognozlariga ko‘ra, Qozog‘iston yalpi ichki mahsuloti 259,3 milliard dollarni tashkil qilishi kerak, bu 2022 yilga nisbatan 15 foizga ko‘pdir. Bu ko‘rsatkich Qozog‘istonni yalpi ichki mahsulot hajmi bo‘yicha Markaziy Osiyo va MDH davlatlari orasida yetakchi o‘ringa qo‘yadi. 2028 yilga borib Qozog‘iston yalpi ichki mahsuloti 354,7 milliard dollargacha oshishi kutilmoqda.
Ushbu iqtisodiy hamkorlik va savdo aloqalarini yanada chuqurlashtirishga qaratilgan rejalar mintaqaning umumiy farovonligiga xizmat qiladi. Shu bilan birga, O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasidagi diplomatik va savdo aloqalarini mustahkamlash barqaror rivojlanish va hamkorlik uchun qulay muhit yaratishga qaratilgan birgalikdagi sa’y-harakatlar muhimligini anglatadi.
Abduaziz Xidirov, O‘zA