Оилавий низоларга никоҳдан ажратиш, никоҳни ҳақиқий эмас деб топиш, алимент ундириш, ота-она таъминоти учун фарзандидан пул ундириш, бола яшаш жойини ёки бола билан кўриш тартибини белгилаш, болани тарбияга олиш, оталикни белгилаш, ота-оналик ҳуқуқидан махрум қилиш, оталикка эътироз билдириш, оила низолари билан боғлиқ бошқа низолар киради.

Шу низолар ичида оталикни белгилаш ва алимент ундириш низоларига эътибор қаттиқ қаратилади. Оталикни белгилаш низоси келиб чиқишига эр-хотиннинг оила қонунчилигига риоя қилмаслиги, никоҳларини ФХДЁ бўлимларида қайд қилдирмасдан фарзандли бўлишлари, оталикни ФХДЁ бўлимида белгиланиши бўйича эр ФХДЁ бўлимига бормаслиги, хотин оталикни суд тартибида белгилаш ҳақида даъво ариза бериши сабаб бўлади.   

Оталикни белгилаш бўйича низоларнинг кўпайишига фарзандларни оилага тайёрлашда ота-оналарнинг, ёшларнинг ҳуқуқий онги етишмаслиги, махалла фаоллари, Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш бўлими, "Оила маркази" томонидан тушунтириш ишлари етарли олиб борилмаётганлиги сабаб бўлмоқда. Натижада оталиги белгиланмаган фарзандлар таъминотсиз қолиши, фарзандларнинг туғилганлик гувоҳномалари олинмай қолиш ҳоллари юз бермоқда.  

Шаърий никоҳдан ўтишнинг оқибатлари бошқа низоларни ҳам келтириб чиқармоқда.  

Жавобгар оталикни тан олмаганлигида ва даъвони қаноатлантириш учун асослар етарли бўлмаганида одам ДНКси бўйича суд-биологик экспертизаси тайинланади.  

Оталикни белгилаш ўзи нима ва у қай тартибда амалга оширилади, вафот этган шахсни ҳам ота сифатида белгилаш мумкинми, никоҳдан ажрашгандан кейин туғилган фарзандга оталикни белгилаш қандай амалга оширилади? Саволларимизга Миробод тумани ФҲДЁ бўлими мудираси Гулноза Пардаева ҳамда судмедэкспетизада оталикни белгилаш бўйича ўтказиладиган жараёнлар ҳақида батафсил Адлия вазирлиги ҳузуридаги Республика суд экспертиза марказининг одам ДНК суд биологик экспертизаси лабораторияси бош эксперти Дилобар Аҳмедова маълумот беради. 

<iframe width="853" height="480" src="https://www.youtube.com/embed/j93ZPsQKbqQ" title="Otalikni belgilash: fuqaro, sudmedekspertiza, FHDYO" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Ота – оиланинг устуни, чинакам ва енгилмас қўрғони. Оила қўрғонининг пойдевори ота тарбияси билан мустаҳкамланади.  

Бола тарбиясида онанинг ўрни беқиёслиги ҳаммамизга аён ҳақиқатдир. Лекин тарбия жараёнида отанинг ўрни ҳам алоҳида экани ҳаётда ва фанда аллақачон исботланиб, қайта-қайта эътироф этилган. Шундай экан ўзбегим оилаларида ота-оналар фарзандлар учун устун ва ибратли намуна бўлиб қолаверсин. Болажонлар ҳам ўз ота-оналари бағрида яйраб яшнаб улғайишсин деб қоламиз.

М.Турдалиева, А.Аҳмедов (видео), ЎзА