29 сәуірде Президент Шавкат Мирзияев Самарқандта көлік жүйесін дамыту жоспарларының таныстырылымына қатысты.

Өзбекстанның Даму стратегиясында Самарқанд қаласын болашақта «миллиондар қаласына» айналдыру міндеті қойылған. Осы мақсатта биыл қала аумағы 28 мың гектарға дейін кеңейтілмек. Алдағы бес жылда Қарасу ауданында, «Ширин» махалласы және вокзал артындағы аумақта 300 мың адамға арналған жаңа тұрғын үй салынады. Сонымен қатар туристер саны да 5 миллионға жетеді деп күтілуде.

Мұның барлығы қаланың көлік жүйесін, жолдар мен жол инфрақұрылымын қайта қарауды талап етеді.

Қазіргі уақытта тұрақты тұрғындар мен аудандардан келген қонақтарды қосып есептегенде Самарқандта күн сайын 925 мың адам қатнайды. Олардың басым бөлігі – 592 мыңы – жеке көлігімен жүреді. 330 мыңнан астам адам қоғамдық көлікті пайдаланады.

Бұл қоғамдық көліктің ыңғайлы әрі тұрақты еместігіне байланысты. Тасымалдаушылар халықтың сұранысына негізделмей, тәуліктің «ең табысты» күндерінде жұмыс істейді. Соңғы екі жылда 38 бағыт рентабельді еместігіне байланысты тоқтап қалған, 300 автобус жетіспейді.

Сондықтан Мемлекет басшысы Самарқандта қоғамдық көлік жүйесін дамытуды тапсырды. Таныстырылымда шетелдік сарапшылардың қатысуымен әзірленген ұсыныстар талқыланды.

Осыған орай, қоғамдық көлік желісі магистральдық, жеткізуші және ішкі бағыттарға бөлінеді. Қазіргі уақыттағыға қосымша 40 жаңа бағыт, оның ішінде әуежайды, вокзалды және тарихи орталықтарды байланыстыратын 5 экспресс-маршрут ашылады. Автобустар үлкеніне ауыстырылып, орталық көшелерде жүруі үшін бөлек дәліз ашылады. 2022 жылы 80 электробус, 2023 жылы 100 электробус әкелінеді. Бекеттер саны көбейеді. Самарқанд қаласы әкімшілігінің құрамында көлік басқармасы құрылады. 1 шілдеден бастап Самарқанд облысының бюджетінен қалалық көлікті субсидиялау енгізіледі.

Мемлекет басшысы озық технологияларды қолдану мен жол қозғалысын басқаруды цифрландыруға ерекше назар аударды.

– Өмір жылдамдап, халықтың белсенділігі артты. Бірақ қоғамдық көлік сол қалпында. Жолды кеңейту арқылы кептеліс мәселесін шешу мүмкін емес. Қоғамдық көлікке артықшылық беру керек. Әлемдік тәжірибені қараңыз. «Ақылды бағдаршамдарды» орнату, көлік қозғалысын онлайн режимде бақылау және көшелердің өткізу қабілетін арттыру қажет. Болашақта біз барлық қалаларымызда осылай жасайтын боламыз. Самарқанд бұл жағынан үлгі болуы керек, – деді Мемлекет басшысы.

Сондықтан жобаны жетілдіру, маршруттарды дұрыс ұйымдастыру жөнінде тапсырмалар берілді. Жобаны қоғамдық көлік жағдайы нашар көшелерден бастап кезең-кезеңімен жүзеге асыру керектігі айтылды.

– Адамдар бұл жұмысты қолайлы жағынан сезінуі керек. Қоғамдық көлікте жүру арзан, сапалы әрі жылдам болса, жолаушылар оны таңдайды. Ол үшін инфрақұрылым мен бағыттарды дұрыс ұйымдастыру қажет, – деді Мемлекет басшысы.

«Пастдаргом» және «Булунгур» аудандарын Самарқандпен байланыстыратын электр пойызын іске қосу ұсынылды.

Сондай-ақ бүгінгі презентацияда жол-көлік инфрақұрылымын жақсарту жоспарлары туралы ақпарат берілді. Биыл Самарқандта 160 шақырым жол жөнделіп, 5 жол өткелінің құрылысы басталады. Жаңадан 102 жаңа бекет құрылып, қазіргілері ретке келтірілмек.

Мемлекет басшысы жолдарды салу және жөндеумен қатар оларды сапалы күтіп ұстау қажеттігін айтты.

– Біз көптеген жолдар салдық, бірақ оның жұмысына жеткілікті көңіл бөлінбей келеді. Жолдардың балансы, пайдалану мерзіміне талдау жасалмаған. Жұмсалған қаржы мақсатты емес. Кейде жолдың үстіне қайтадан жол салынады. Сондықтан Жол қауіпсіздігі қызметі жолды қайдан салып, қайсысын жөндеу керектігін айтуы керек. Өйткені көлік кептелісі мен қауіпсіздік соған байланысты, – деді Шавкат Мирзияев.

ӨР Президентінің осы жылғы 4 сәуірдегі «Адамдардың жолдарда сенімді қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өлім-жітімді күрт азайту шаралары туралы» Жарлығына сәйкес, Қарақалпақстан Республикасы Министрлер Кеңесі мен облыс әкімдіктерінің арнайы жедел-жинақтау бөлімшелері аумақтық ішкі істер органдарының жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету басқармаларына өткені белгілі.

Презентацияда Самарқанд облысының арнайы пайдалану-монтаждау басқармасы атқарып жатқан жұмыстарға шолу жасалды. Самарқанд қаласындағы 49 көше қиылысында «цифрлық жол қозғалысын басқару» жүйесі енгізіліп, 140 көше қиылысында заманауи бағдаршамдар орнатылады және орталық көшелер заманауи жол белгілерімен жабдықталатыны айтылды. Нәтижесінде кептеліс 31 пайызға, қозғалыс уақыты 36 пайызға, жылдамдық 17 пайызға жақсарады.