Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзияев 8 ақпанда өңірлерді ауыз сумен қамтамасыз етуді жақсарту жөнінде кеңес өткізді.

Соңғы бес жылда осы салаға 10 триллион сум немесе өткен жылдармен салыстырғанда 5 есе көп қаржы бөлінді. Осы кезеңде 6 миллион 500 мың адам алғаш рет орталықтандырылған ауыз сумен қамтамасыз етілді.

Атап айтқанда, өткен жылы 474 су шаруашылығы нысаны салынып, 6300 шақырымға жуық желі тартылған. 592 махалладағы 2 миллионнан астам тұрғынды сумен қамтамасыз ету жақсарды.

Дегенмен, бұл мәселе шешілмеген аудандар көп. Атап айтқанда, Қашқадария, Сұрхандария және Жызақ облыстарын ауыз сумен қамтамасыз ету 60 пайыдан аз. Айймақтағы бірнеше аудандарында бұл көрсеткіш 30 пайызға да жетпейді.

Сондықтан алдағы бес жылда бұл салаға 40 триллион сум инвестиция құйып, ауыз сумен қамтамасыз етуді 90 пайызға, канализациямен қамтуды 35 пайызға жеткізу жоспарлануда. Биыл бұл мақсаттарға бюджеттен 2 триллион сум бөлініп, 245 миллион доллар тартылады.

Республикада ауыз сумен қамтамасыз ету деңгейі ең төмен аймақ – 43 пайызды құрайтын Қашқадария облысы үшін арнайы бағдарлама қабылдау міндеттелді.

Алдағы екі жылда 2 мың балабақша мен мектеп, медициналық мекемелерді ауыз сумен қамту қажеттігі баса айтылып, қаржы көздері айқындалды.

Бұл бағыттағы жобаларды негізінен «Узсувтаминот» АҚ-ның инжинирингтік компаниялары әзірлейді. Енді мұндай жұмыстарды жеделдету үшін компанияның өңірлердегі инжинирингтік компаниялары облыстық басқармаларға берілмек. ЖСҚ әзірлеу, мердігерлерді анықтау және қаржыландыруды ашу да облыста болмақ. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық министрлігі мен «Узсувтаминот» АҚ жобаларға қойылатын техникалық талаптарды анықтайды, сараптама жүргізеді және олардың жұмыс істеуіне жауапты болады.

Бүгінгі таңда 8 мың су құдықының 1500-і жарамсыз күйде. Салдарынан 800-ге жуық ауданның 2 миллион тұрғынын ауызсумен қамту нашарлаған. «Зомин», «Нурата» және «Қошрабат» кен орындарында ұңғымаларды бақылаусыз бұрғылау, Зарафшан және Шыршық өзендерінің құм-қиыршық тастарын шығару салдарынан бұл аймақтардағы жер асты суларының қоры 30 метрге дейін қысқарған.

Сондықтан бұдан былай су ұңғымаларын анықтау мен бұрғылау жұмыстарын тек Мемлекеттік геология комитеті айналысатын болады. Құдықтарды есепке алып, өзен жағаларын қатаң реттеу құзырлы органдарға тапсырды.

Сондай-ақ Бұхара, Жызақ, Гүлістан, Ширин, Янгиер сияқты ірі және орта 28 қаланың кәріз желісін қамтуды кеңейту бойынша тапсырмалар берілді. «Жаңа Өзбекстанда» жергілікті кәріздік тазарту құрылыстарын салу қажет екені сөз болды.

Шу боис, бундан буён сув қудуқларини аниқлаш ва бурғилаш ишлари фақат Давлат геология қўмитаси томонидан амалга оширилиши белгиланди. Мутасадди идораларга қудуқларни хатловдан ўтказиш, дарё бўйларини қаттиқ тартибга олиш бўйича кўрсатма берилди.

Туманларда эксплуатация тизимини яхшилаш ҳам долзарб масала. Кўп туманларда бунинг учун зарур бирорта техника йўқ.

Шу боис, туман сув таъминоти ташкилотларининг имкониятини кенгайтириш муҳимлиги таъкидланди. Унга кўра, бу соҳада пуллик хизмат турларини белгилаш ваколати ва улар бўйича тушумлар тўлиқ туман сув таъминоти ташкилотларига ўтказилади. Ичимлик суви тармоқларини таъмирлаш, авария ҳолатларини бартараф этиш ҳамда махсус техника хариди учун туман ва шаҳар бюджетларидан маҳаллий “Сувтаъминот” корхонасига маблағ ажратиш тизими жорий этилади.

Бухоро, Жиззах, Гулистон, Ширин, Янгиер каби 28 та йирик ва ўрта шаҳарда канализация тармоғи қамровини кенгайтириш бўйича ҳам топшириқлар берилди. “Янги Ўзбекистон” массивларида локал оқова-тозалаш иншоотларини қуриш зарурлиги айтилди.

Йиғилишда муҳокама қилинган масалалар юзасидан соҳа мутасаддилари, ҳокимлар сўзга чиқди.