Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг ижтимоий тармоқлар орқали берган маълумотларига кўра, бугунги кунда дунёнинг бир қатор давлатлари, жумладан, Америка Қўшма Штатлари, Канада, Австралия, Испания, Португалия, Буюк Британия ва бошқа давлатларда маймун чечаги касаллигига чалиниш ҳолатлари давом этмоқда. Жорий йилнинг 31 май куни дунёнинг 30 дан ортиқ давлатида жами 550 нафар фуқарода маймун чечаги касаллиги рўйхатга олинган.

Мамлакатимизда касаллик қайд этилмадими?

Ушбу саволга айни пайтда Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигида Санитария эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати томонидан «Маймун чечаги касаллигига қарши кўрилаётган эпидемиологик чора-тадбирлар» мавзусида ўтказилаётган матбуот анжуманида жавоб берилди.

Мутасаддиларнинг расмий маълумотларига кўра, мамлакатимизда маймун чечаги касаллиги қайд этилмаган.

– Касаллик бўйича кузатув чораларини ва янги ҳолатларни тезда аниқлаш эпидемияни назорат қилишда муҳим аҳамиятга эга, – дейди Санитария эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати бошлиғи ўринбосари Нурмат Отабеков. – Ҳозирги кунда халқаро терроризм илдиз отаётган бир даврда айрим давлатлар ёки бўлмаса террористик гуруҳлар томонидан чин чечак ва маймун чечаги вирусларининг биологик қурол сифатида ишлатилиши ҳам эҳтимолдан холи эмас. Шундай экан, маймун чечаги эпидемияси пайтида беморлар билан яқин алоқада бўлиш маймун чечаги вирусини юқтириш учун хавф омили ҳисобланади.

Мутахассислар қайд этиб ўтганидек, Маймун чечаги табиий ўчоқли, вирус қўзғатадиган зооноз касаллик ҳисобланиб, I-гуруҳ патоген инфекциялар гуруҳига киритилган, ўта хавфли юқумли касаллик ҳисобланади.

Касаллик юққанда эт увишиш, қалтираш, тана ҳароратининг кўтарилиши, лимфа безларининг катталашиши ва худди чин чечагидек терида тошмалар тошиши кузатилади. Маймун чечаги касаллигида махсус даволаш усуллари ишлаб чиқилмаган. Даволаш симптоматик олиб борилади.

Анжуманда таъкидланишича, касалликнинг республика ҳудудига кириб келиши ва тарқалишининг олдини олиш мақсадида қатор ишлар бошлаб юборилган.

Касаллик бўйича шифокор ва тиббиёт ходимларига замонавий билим, халқаро миқёсда эришилган илғор тажриба. кўникмаларни ва тадқиқот натижаларини етказиш ҳамда шу йўл билан қарши кураш чоралари, унинг эпидемиологик назорати, даволаш усуллари, профилактикаси сифатини яхшилаш ҳамда ушбу инфекциянинг одамларга бўлган хавфини камайтириш мақсадида «Маймун чечаги услубий қўлланмаси» лойиҳаси тайёрланди.

Соғлиқни сақлаш тизимининг барча маъмурий ҳудудларида маймун чечаги касаллигининг кириб келиши ва тарқалишини олдини олиш бўйича ҳамкор ташкилотлар иштирокида ўқув тактик машғулотлари ўтказилмоқда.

Касалликларнинг четдан кириб келишининг олдини олиш мақсадида республика бўйича бугунги кунда давлат чегараларининг кесишиш жойларида 54 та санитария-карантин пунктлари фаолият кўрсатмоқда. Шулардан 36 таси автомагистраль йўлларида, 11 таси Халқаро аэропортларда, 6 таси темир йўл ва 1 таси дарё портида ташкил этилган.

Юртимиз ҳудудига чегарадан кириб келаётган йўловчиларни тиббий-санитария кўригини яхшилаш мақсадида барча Халқаро аэропортлар ва автомагистраль йўлларда жойлашган йўловчи ўтиш оқими юқори бўлган санитария-карантин пунктлари замонавий тепловизорлар ва контактсиз термометр (пирометр)лар билан етарлича таъминланган.

Республика чегара-божхона постларида санитария-карантин пунктларининг иш фаолияти кучайтирилди. Постларда санитария-карантин пунктлари ходимлари ва бошқа чегара-божхона постлари ходимлари ҳушёрлиги ошириб борилмоқда.

Мамлакатимизда 1980 йилгача туғилган фуқаролар Маймун чечаги касаллигига чалинмайди. Боиси, улар чин чечакка қарши эмланган ва уларда иммунитет шаклланган. Маймун чечагига қарши вакцина мавжуд эмас. Аммо чин чечакка қарши вакцинани қўллаш орқали Маймун чечагидан 85 фоиз ҳимояланиш мумкин.

Бу ҳақда анжуманда Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати бошлиғи ўринбосари, тиббиёт фанлари доктори, профессор Нурмат Отабеков айтиб ўтди.

Таъкидланишича, аҳолимизнинг ярмида чин чечакка қарши иммунитет бор. Маймун чечаги касаллигини даволашнинг аниқ кўрсатмалари ишлаб чиқилган бўлиб, касалликни даволашнинг имкони бор. Коронавирусдан фарқли равишда мутацияга учраш эҳтимоли жуда кам. Мабодо, мутацияга учраса ҳам, бунинг учун юз йиллар керак.

Чин чечакка қарши вакцина бор. Ушбу вакцина орқали Маймун чечаги касаллигидан сақланиш мумкин. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотларига кўра, айни пайтда 200 миллиондан ортиқ вакцина захираси мавжуд.

Моҳигул Қосимова, ЎзА