Сўнгги вақтларда фуқаролар бандлигини таъминлаш, аҳоли даромадини ошириш, фаровонликка эришиш лозим бўлган кўплаб лойиҳалар ҳаётга татбиқ этилмоқда. Ҳаммаси халқ манфаатлари учун экани кундек аён. Аммо “гуруч курмаксиз бўлмаганидек” айни вазиятда ўз чўнтаги учун “фидойилик” кўрсатаётган шоввозлар ҳам учраб турибди.

Яқинда кўплаб оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда хусусий бандлик агентликлари фуқаролар ишончини оқламагани, шикоятлари ортгани, кимдир пулига куйгани, яна кимдир иш жойига бориб алдангани ҳақидаги хабарлар тарқалган эди.

Шу боис бу борада баъзи хусусий бандлик агентликлари мутахассисларининг иш фаолияти билан қизиқдик.

– Хусусий бандлик агентликлари Президентимиз ташаббуси билан ташкил этилган эди, – дейди “Fort inter business xususiy bandlik agentligi” МЧЖ раҳбари Ўктам Носиров. – Бу агентликлар очилишидан олдин сармояси бўлиши кераклиги, аҳоли бандлигини таъминлашда ўз ташаббуси, ишончли таклифини бериши, хорижда ҳамкорлари бўлиши белгиланган. Биз фуқароларнинг ишончини оқлаш учун бепул маслаҳат олиб борамиз. Ишга жойлашмоқчи бўлган фуқароларга хориждан, иш берувчидан шартнома келгачгина, 30 фоиз тўлов қилинади. Қолган тўловлар элчихонага, яъни визаси, ишга жойлашиш ҳужжатлари аниқ бўлган куни тўланади. Сайтимиз ва телеграм каналимиз орқали ўзгаришларни доимий бериб борамиз. Агар виза бериш ёки иш берувчи томонидан нимадир муаммо бўлиб қолса, бизга тўланган маблағ тўла қайтариб берилади.

 Тўланган пул банкда сақланиб туради, ишлар якунига етгач, хусусий бандлик агентлиги ҳисобига тушириб берилади. Биз 2019 йилдан буён фаолият юритиб келяпмиз.

 Агентлик фаолиятини бошлагунча хорижда ишчи кучига бўлган талаб ва таклифни ўргандик. Нима бўлганда ҳам юртдошларимизнинг ишончини оқлашни асосий вазифамиз, деб билдик. Баъзи бир хусусий агентликлар ишончни оқламагани рост. Қонунни бузди ва фуқароларни алдади. Уларнинг ўз манфаати йўлидаги хатти-ҳаракати биз каби ишлаб келаётган агентликларга ҳам салбий таъсир қилди. Ишонч йўқолди. Бу талаблар, қонун ҳужжатларининг янада қатъийлаштирилишини талаб этди. ХБА фаолиятида фирибгарликка йўл қўймаслиги биз учун ҳам муҳим. Янги қонун лойиҳасида биз ўз фикрларимиз ва таклифларимизни билдирдик. Улар инобатга олинади, деб ўйлаймиз.

– Россия Федерацияси билан ҳамкорликда қўшма корхона сифатида иш бошлаганмиз, – дейди “Euroasiya innovation xususiy bandlik agentligi” қўшма корхонаси раҳбари Азиз Мажидов. – Асосан Япония, Саудия Арабистони ва Россиядаги корхоналар билан ҳамкорлик қиламиз. Биз фуқаролардан Японияга ишга юбориш учун тўловни олдиндан олмаймиз. Фақат тил ўрганиши учун белгиланган марказларда талабгорлар тилни ўрганади. 2019 йилдан ҳозиргача Японияга 15 кишини шартнома асосида юбордик. 25 кишига шартнома келган. Қирққа яқин юртдошимиз хорижга кетиш учун тайёрланяпти. Тил ўрганишга қобилияти бор, ишни эплайдиган ўн нафар фуқаромизнинг иқтисодий аҳволини тушуниб, кредит олиб, улар учун олдиндан тўлов олмадик ва ишга жойлашгач, аста-секинлик билан хизмат ҳақимизни олиш учун шартнома тузганмиз.

 Тил ўрганиш жараёни 6-7 ойни ташкил этади. Эндиликда Россияга фуқароларимизни ишга жойлашиши учун шартномаларни олиш ҳаракатидамиз. Тиббиёт бўйича янги лойиҳамиз бор. Шунинг доирасида келгусида шартнома тузишни бошлаймиз. Биз аввало ўзимиз ўша ташкилотга борамиз, ўрганамиз, кўрамиз, кейин маъқул келса юртдошларимизга таклиф этамиз. Тан олиб айтиш керакки, хусусий бандлик агентлиги очиб, билиб-билмай иш бошлаган, фуқароларни алдашга уринган фирибгарлар ҳам топилди.

ХБА ҳуқуқлари ва мажбуриятларини мустаҳкамлаш эҳтиёжи бўлгани боис regulation.gov.uz норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталига Ўзбекистон Республикаси “Хусусий бандлик агентликлари тўғрисида”ги Қонунига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги Қонун лойиҳаси муҳокамага қўйилди ва фикрлар билдирилди.

Ҳужжатга асосан, хусусий бандлик агентликлари Ўзбекистон Республикасидан ташқарида иш қидираётган шахсларни ишга жойлаштириш бўйича кўрсатилган хизматлар учун тўловларни иш берувчи ёки буюртмачи ҳисобидан амалга оширади. Шунингдек, Ўзбекистон Республикасидан ташқаридаги ишни қидираётган шахсларни ишга жойлаштириш бўйича кўрсатилган хизматлар учун тўловларни ундириши тақиқланади, дейилган.

Қонуннинг 13-моддаси тўртинчи қисми ва 23-модда биринчи қисмининг еттинчи хатбошисига киритилаётган “БҲМнинг 8500 баравари“ миқдоридаги ўзгартириш юзасидан танқидий фикрлар билдирилган.

“Бундай юқори миқдордаги талабнинг жорий этилиши фаолиятини энди ташкиллаштирган ёки ташкиллаштиришни режалаштираётган хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятига жуда катта тўсиқ бўлиши, ўзлари хоҳламаган ҳолда ўз фаолиятларининг тугатилишига, натижада ташқи меҳнат миграцияси бозорининг чекланишига ва фуқароларнинг ташқи меҳнат миграциясининг ривожланишига салбий таъсир кўрсатади”, деган фикрлар баён қилинган.

Қонун лойиҳасига ўз фикрларини билдирганлар сони жуда оз. Аммо улар орасида қонун лойиҳасини маъқуллаганлар ҳам камчиликларини келтириб ўтганлар ҳам бор. Хўш, улар қайси жиҳатларга эътибор қаратмоқда. Баъзи фуқароларнинг айтишича, хорижда Ўзбекистондан ишчи боришига муштоқ бўлиб турган ташкилотлар йўқ. Хусусий бандлик агентликларининг аксарияти хорижий инвестициялар ҳисобига ташкил этилган.

Биз билан суҳбатда бўлган яна бир нечта хусусий бандлик агентликлари масъуллари бандликни таъминлашга кўмаклашадиган ташкилотлар, хусусий бандлик агентликлари сони ортса, юртимиздан ташқарида иш қидираётган шахсларни ишга жойлаштириш бўйича хизматлар кўрсатиш сифати яхшиланиб, соғлом рақобат қилиш имконияти кенгаяди, деган фикрда.