Ота-боболаримиз қадимдан жанговар кураш турлари билан шуғуллангани, унинг турли усулларини ўзларида мукаммаллаштиргани сабабли халқимиз орасида шарқ якка курашларига қизиқиш жуда юқори.

Бу ҳақда тарихий битикларда, манбаларда бот-бот айтилган, ёзилган. Шунинг учун ҳам жамоатчилик, айниқса ёшлар орасида шарқ яккакурашларига хусусан, японларнинг миллий ўйини даражасидан спорт тури мақомига кўтарилган каратэга эътибор бошқача.  

Хўш, каратэ расмий спорт тури сифатида Ўзбекистонга қачон кириб келган? Биринчи мамлакат чемпионати қачон ўтказилган? Юртимиздан етишиб чиққан энг номдор каратэчилар кимлар бўлган? Бугунги кунда мамлакатимизда каратэнинг нечта йўналишида расмий мусобақалар ўтказилади? 

Ўзбекистон каратэ миллий федерацияси вице-президенти Бурҳон Раҳмоновнинг фикрича, каратэ юртимизга 1970 йилларда мамлакатимиз олий ўқув юртларида шарқ мамлакатлари ёшларининг таълим олиши орқали кириб келган. 

Айниқса, каратэнинг Ўзбекистонда кенг ёйилишида Самарқанд шаҳри катта роль ўйнаган. Шаҳардаги Қишлоқ хўжалик институтида ўқиган хорижлик талабалар билан шуғулланган ўша кезлардаги ёшлар кейинчалик мамлакат каратэсининг етакчилари бўлиб етишган. Улар ака-ука Арнольд ва Олег Риш, Отар Мочеварян, Ахат Носиров, Владислав Сой, Қурбон Юсупов, Тошкентда Эдуард Пак, Арслон Элов, Валмир Лигай, уларнинг ортидан камолга етган тошкентлик Баҳодир Саидов, Михаил Голованов, Ҳужамқул Хужақулов, Тошкент вилоятидан Олег Пяк, Сергей Зинюк, Пўлат Усмонов, Виталий Апаллон, самарқандлик Владимир Миронов, андижонлик Одил Норхўжаев, сурхондарёлик Тошпўлат Баратов, қўқонлик Мўмин Қўлижонов, қорақалпоғистонлик Илҳом Иримметов каби ўнлаб инсонлар юртимизда каратэнинг оммалашишига беқиёс ҳисса қўшган.  

Каратэ бўйича биринчи Собиқ иттифоқ чемпионати 1982 йили Тошкентда ўтказилган. Ўшанда Ўзбекистон терма жамоаси умумжамоа ҳисобида 1-ўринни эгаллаган. 

[gallery-7610]

Ўзбекистон каратэ федерацияси 1990 йилларнинг бошида масъулияти чекланган жамият тарзда ташкил этилиб, давлат рўйхатидан ўтказилган. Ҳозирда фаолият кўрсатаётган Ўзбекистон каратэ миллий федерацияси 1997 йили расман давлат рўйхатидан ўтказилган.  

Бугунги кунда мамлакатимизда каратэнинг бир қатор йўналишлари бўйича турли-туман мусобақалар, турнир ва чемпионатлар ўтказилади. Лекин улар орасида шотокан, шитарю, водарю, годжирю, киёкушинкай, анъанавий каратэ оммалашган. Айнан ушбу йўналишлар бўйича каратэ федерациялари фаолият кўрсатиб келмоқда.  

Улар орасида энг оммалашгани тўртта йўналиш – шотакан, водарю, годжирю ва шитарюни ўзида мужассамлаштирган Ўзбекистон каратэ миллий федерацияси йўналишида, яъни Халқаро каратэ федерацияси(WKF) тизимидаги мусобақалар ҳисобланади.  

Ўтган давр мобайнида каратэ йўналишлари бўйича юртимиздан бир қатор чемпионлар, халқаро турнирларнинг ғолиблари, Осиё ўйинлари совриндорлари етишиб чиқди. Каратэ WKF йўналишида ёшлар ўртасида жаҳон чемпионати совриндори ва Осиё ўйинлари ғолибаси София Каспулатова, ёшлар олимпиадаси совриндори Дилдора Алиқулова, катталар ўртасида 2021 йил Дубай шаҳрида ўтказилган жаҳон чемпионатида Ўзбекистондан етишиб чиққан биринчи жаҳон чемпиони Достон Отаболаев, Универсиада ғолиби, ёшлар ўртасида жаҳон чемпиони, Ислом ўйинлари ғолиби ва Осиё ўйинлари совриндори Садриддин Сайматов каби спортчилар эришган натижалар юртимиз каратэчиларининг ҳозирча энг юқори кўрсаткичлари ҳисобланади. 

Норасмий маълумотларга кўра, ҳозирда мамлакатимизда каратэнинг турли йўналишларида 50 мингга яқин киши мавжуд клуб ва гуруҳларда шуғулланади.  

Юртимиз каратэ WKF усталари шу кунларда жорий йилнинг август ойида Туркиянинг Конья шаҳрида ўтадиган V Ислом бирдамлик ўйинларига ҳозирлик кўрмоқда.  

Бурҳон Раҳмоновнинг таъкидлашича, ўзбекистонлик каратэчиларнинг ўсиш даражаси сон жиҳатдан эмас, сифат кўринишида юксалмоқда. Жаҳон миқёсидаги ҳар қандай расмий чемпионатда совриндор ва ғолиб бўладиган каратэчиларимиз кўпчиликни ташкил этади. Фақат улар бир мақсад атрофида бирлаштирилса, йўналтирилса кифоя. Муҳими, бунинг учун давлатимиз томонидан бошқа спорт турлари қатори каратэчиларга ҳам зарур шарт-шароитлар яратилган.  

Тўлқин Рўзиев,  ЎзА