Халқаро валюта жамғармасининг миссияси Ўзбекистонга навбатдаги ташрифи якунлари бўйича хулосаларини эълон қилди. Унда қайд этилишича, глобал ва минтақавий муаммоларга қарамай, 2022 йилда Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиш суръати кучли бўлгани, бироқ инфляция тезлашгани қайд этилган.

Инфляция даражасини пасайтириш ва фискал барқарорликни таъминлаш бўйича оқилона сиёсат олиб борилган. Шунингдек, кейинги таркибий ислоҳотлар макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлайди ва барқарор ўсиш суръатларини таъминлайди.

Шунингдек, инфляция даражасини пасайтириш ва фискал барқарорликни таъминлаш бўйича оқилона сиёсат, кейинги таркибий ислоҳотлар макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлайди ва барқарор ўсиш суръатларини таъминлаши айтилган.

Дунёда юзага келган глобал муаммолар, жаҳон нархлари босими ва молия бозорларидаги кескинлашув шароитларига қарамай, Ўзбекистон иқтисодиёти жорий йилда кучли ўсишда давом этди. Йил бошида кутилганидан фарқли ўлароқ, пул ўтказмалари, жумладан, меҳнат муҳожирларининг пул ўтказмалари икки баравардан кўпроқ ошди, бу эса фискал қўллаб-қувватлашнинг давом этиши,  мустаҳкам савдо билан биргаликда Ўзбекистонда иқтисодий фаоллик ва ўсишни қўллаб-қувватлади. Таҳлилларга кўра, 2022 йилда Ўзбекистон иқтисодиёти қарийб 6 фоизга ўсади.

Инфляция кўтарилди ва кенгроқ асосга эга бўлиб, глобал нархлар, айниқса озиқ-овқат ва энергия нархларининг ошишини акс эттиради.

Ўзбекистон Марказий банки томонидан ўз вақтида кўрилган қатъий чора-тадбирлар туфайли 2022 йил охиригача инфляция даражаси 12 фоиз атрофида сақланиши кутилмоқда. 2023 йилда глобал иқтисодий ўсиш секинлашиши прогноз қилинмоқда. Аммо, шунга қарамай, инфляция янада барқарор бўлиши мумкин. Натижада, нисбатан кучли ички талабнинг кутилаётган давом этишига қарамай, 2023 йилда Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш бироз пасайиб, 5 фоиздан сал кам бўлиши ҳамда инфляция даражаси юқорилигича қолиши кутилмоқда.

Фискал сиёсат инфляция даражасини пасайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларни қўллаб-қувватлаши керак. 2022 йилда фискал консолидация суръати секинлашди, бу эса ижтимоий ёрдам миқдорини икки баробардан кўпроққа оширди. Шундай қилиб, 2022 йилда бюджет тақчиллиги ЯИМнинг 4 фоизини ташкил қилиши кутилмоқда.

Расмийлар ҳақли равишда дефицитни 2023 йилда ЯИМнинг 3 фоизигача камайтиришни мақсад қилган, бу ҳам фискал барқарорликка ишончни кучайтириши керак. Таркибий харажатлар ва солиқларни қисқартириш истагини ҳисобга олган ҳолда, дефицитни камайтириш қийин бўлиши мумкин. Фискал сиёсат энг заиф қатламларни мақсадли қўллаб-қувватлаш орқали ҳимоя қилишни давом эттириши керак. Аммо ҚҚСни пасайтириш ва олтин нархини пасайтиришдан келадиган даромадлар учун хавфларни ҳисобга олган ҳолда, бошқа харажатларни янада қисқартириш керак бўлади.

Имтиёзларни бартараф этиш ва солиққа риоя қилишни яхшилаш орқали солиқ солинадиган базани кенгайтириш бўйича ишларни давом эттириш керак. Бундан ташқари, давлат инвестицияларини бошқариш, шунингдек, фискал рискларни бошқариш, давлат-хусусий шериклик учун қатъий қоидалар ва чегараларни белгилаш орқали янада такомиллаштириш учун имкониятлар мавжуд.

Имтиёзларни бартараф этиш ва солиққа риоя қилишни яхшилаш орқали солиқ солинадиган базани кенгайтириш бўйича ишларни давом эттириш керак. Бундан ташқари, давлат инвестицияларини бошқариш, шунингдек, фискал рискларни бошқариш, давлат-хусусий шериклик учун қатъий қоидалар ва чегараларни белгилаш орқали янада такомиллаштириш учун имкониятлар мавжуд.

Салбий омилларга қарамай, ҳукумат ўсиш суръатларини оширишда хусусий сектор етакчилик қилишини таъминлаш учун бозорга асосланган таркибий ислоҳотларни давом эттирмоқда. Бу, сўнгги йилларда эришилган ажойиб ютуқ. Буни ҳисобга олган ҳолда, давлатнинг иқтисодиётдаги ролини камайтиришга ва ишбилармонлик муҳитини янада яхшилашга олиб келади. Шунингдек, янги хусусийлаштириш тўғрисидаги қонун буни шаффоф ва рақобатбардош жараёнлар орқали амалга оширишга ёрдам беради.

Шу билан бирга, давлат корхоналари ва давлат банкларида корпоратив бошқарув тизимини янада такомиллаштириш ва шаффофликни таъминлаш муҳим ўринда бўлиши керак.

Давлат корхоналари ва давлат банкларини хусусийлаштиришни давом эттириш, рақобатни кучайтириш ва бизнес учун тенг шароит яратиш, давлат хизматларини, шу жумладан, солиқ ва божхона маъмуриятчилигини рақамлаштиришни кенгайтириш, фактор бозорлари, хусусан, меҳнат бозори, ер, энергия, сув ва молия бозорлари фаолиятини такомиллаштириш, уларнинг маҳсулдорлигини ошириш, савдо интеграцияси ва минтақавий ҳамкорликни мустаҳкамлаш керак.

Бир сўз билан айтганда, расмийлар оқилона макроиқтисодий сиёсат ва ислоҳотларни давом эттириши билан келгуси йилларда кучли ўсиш давом этиши кутилмоқда. Бу ҳукуматга 2030 йилга бориб Ўзбекистонни ўртадан юқори даромадли мамлакатга айлантириш мақсадига эришиш имконини беради.

Шаҳноза Маматуропова,

ЎзА