Айни пайтда бутун дунё нигоҳи Эрон – Исроил зиддиятига қаратилган, десак муболаға бўлмайди. Яқин Шарқнинг бу икки давлати ўртасидаги қарама-қаршиликлар яна қизийдиган кўринади.

Воқеанинг илдизи Исроил армияси 1 апрелда Дамашқдаги Эрон консулхонасига 10 дан зиёд эронлик ҳарбий амалдорнинг ўлимига олиб келган авиазарбалар бериши ортидан бошланди. Эрон томони дарҳол бунга жиддий жавоб беришини маълум қилди. Натижада Исроилнинг Фаластиндаги барча хунрезликлари гўёки “унут” бўлди. Эрон тимсолидаги тарихий душман таҳдиди рўпарасида Исроил сиёсий фаолларининг овози ўчирилди. 

ҲАМАСни батамом йўқ қила олмаган, гаровдаги исроилликларни озод қила олмаган Нетаняҳу Фаластин-Исроил низоси ўрнига Исроил-Эрон зиддиятини яратди. 

Эрон 14 апрелга ўтар кечаси Исроилга 300 дан ортиқ учувчисиз учоқ ва ракеталарни йўналтиргач, АҚШ, БМТ ҳамда Исроилнинг Европа ва Яқин Шарқ минтақаларидаги иттифоқчилари томонларни вазминликка чақирди. Шу жумладан, Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги ҳам баёнот билан чиқиб, Яқин Шарқдаги вазият кескинлашувининг янги босқичидан чуқур хавотир билдирди.

Россия томони эса Эроннинг ҳужумини “жавоб реакцияси” дея баёнот берди. Россиянинг БМТдаги вакили Василий Небензя “Эроннинг бу қадами БМТ Хавфсизлик Кенгашининг шармандали ҳаракатсизлиги ва Исроилнинг Дамашққа берган зарбасига жавоб реакцияси бўлди” дея баёнот билан чиқди.

Исроил Президенти Исаак Герцог Эрон ҳужумини “уруш эълони” деб атади. Унинг таъкидлашича, Исроил 1948 йилда давлат бўлганидан бери тинчликка интилмоқда. Ҳужум контекстида у Эронни “ёвуз империя” деб атади ва дунё бу империяга қарши туриш вақти келганини айтди.

Кўп ўтмай Исроил бу ҳужумга жавобан зарба беришга тайёрлигини маълум қилди. Бироқ АҚШ Президенти Жо Байден Исроил Бош вазири Биньямин Нетаньяху билан телефон орқали суҳбатлашгач, Исроил бу мақсадидан қайтганини айтди. Шу ўринда АҚШ Эрон билан бевосита можарога киришиш мақсади йўқлигини эълон қилди. 

Халқаро экспертлар фикрича, эскалация ҳеч кимга керак эмас, ҳамма вазиятни жиловлаш ниятида. Исроилнинг жавоби оқибатлари бутун минтақага таъсир қилиши мумкин.

Мабодо икки давлат ўртасида росмана муҳораба рўй бергудек бўлса, нафақат Яқин Шарқ, балки бутун дунё учун жиддий хатар юзага келиши турган гап.

• Эроннинг Исроилга жавоби минтақада қандай янги вазиятни ҳосил қилди?
• Исроил томони Эронга қарши жавоб ҳужуми уюштирса, бу қандай кўринишда бўлади?
• Агар бу зиддият катта уруш даражасига чиқса, АҚШ, Россия, Хитой каби катта куч марказларининг позицияси қандай бўлади?

Ушбу воқеа атрофида пайдо бўлаётган саволларга жавоб топиш мақсадида бугун студиямизга сиёсий фанлар доктори Фарход Каримовни таклиф этдик.

Суҳбатни ЎзАнинг “YouTube” каналида кўришингиз мумкин.

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/ww4vh2bhGwk" title="Eron – Isroil ziddiyati: vaziyat endi qanday tus oladi?" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Ўткир Алимов, Аслиддин Алижонов (видео), ЎзА