Инсон кутилмаган дардларга йўлиқса, унга чин маънода қайғуриб, шифо тиланади. Аммо оқибатини билиб, ҳатто бу ҳақда кўп бор огоҳлантирилишига қарамай, ўзини дардлар домига ташлаган инсонга, қандай муносабатда бўлиш мумкин?

Хусусан, кашандалик, зарарли маҳсулотларга қарамлик ортидан пайдо бўлаётган касалликлар бугун бутун дунёни ташвишга солмоқда. Инсониятни огоҳликка  чорлашнинг самараси, албатта, бўй кўрсатади.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ҳисоботига кўра, сўнгги икки йилда дунё бўйича тамаки истеъмол қилувчилар сони 19 миллион нафарга камайган.  

Бу даврда сайёрамиз аҳолиси 149 миллион кишига ортганини эътиборга олсак, қайд этилган натижа, албатта, қувонарли. ЖССТ таҳлилида ушбу кўрсаткичлар йигирма йил аввалги давр билан ҳам таққосланган. Унда келтирилишича, 2002 йилда сайёрамиздаги ҳар учинчи катта ёшли одам тамаки чеккан бўлса, 2022 йилда ҳар бешинчи одам бу иллат асирига айланган. Эътиборлиси, айни пайтда кашандаликни қисқартиришга эришаётган мамлакатлар сони 150 тага етган. Бу борада Бразилия пешқадам.  

Мазкур давлатда 2010 йилдан бери тамаки истеъмоли 35 фоизга камайган. Нидерландия 30 фоизлик кўрсаткич билан иккинчи ўринни банд этиб турибди Бироқ пасайиш тенденцияси хотиржамлик учун асос бўла олмайди. Чунки ер юзида 1,25 миллиард киши ҳамон чекувчилар сафида. Қолаверса, олтита давлат – Конго, Миср, Индонезия, Иордания, Ўмон Султонлиги ва Молдовада тамаки истеъмоли ўсиши давом этмоқда. Бундан ташқари, энг кўп кашандалар сони Жануби-шарқий Осиё минтақасида  рўйхатга олиняпти. Бу ерда аҳолининг 26,5 фоизи чекувчилар. Иккинчи ўриндан Европа минтақаси давлатлари жой олган. Мазкур ҳудудда аҳолининг 25,3 фоизи тамаки истеъмол қилади.

Маълумотларга кўра, хотин-қизлар ўртасида бу иллатга ружў қўйганлар сони Европада энг юқори. Бошқача айтганда, бу ердаги статистика дунё бўйича ўртача кўрсаткичдан икки баравар кўпроқ. Шу боис экспертлар 2030 йилга келиб, минтақада чекиш билан боғлиқ касалликлар энг юқори даражага етишини прогноз қилмоқда.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги Матбуот хизмати маълумотига кўра, мавжуд вазиятни ҳисобга олиб, ЖССТ барча аъзо давлатларни тамаки маҳсулотлари истеъмоли, ишлаб чиқарилиши, реализация ва тарғиботини қатъий тартибга солишга чақирди.

Абдулазиз РУСТАМОВ,

ЎзА