Пойтахтимиздаги Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейи миллий ҳунармандчилик намуналари ва амалий санъат буюмлари намойиш этилган маънавият масканидир. У нафақат республика бўйича, балки хорижий давлатларда ҳам ўз мақомига эга ўзига хос маданий марказ ҳисобланади.

Музей 1937 йилда маҳаллий ҳунармандчиликнинг вақтинчалик кўргазмаси таркибида ўз фаолиятини бошлаган. Музейнинг асосий фаолияти юртимизнинг маданият ва санъат турларини, ҳунармандчилигини кенг жамоатчиликка таништиришдан иборат.   

— Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейи узоқ йиллик тарихга эга, — дейди музей матбуот котиби Нодирабегим Собирова. — Музейнинг асосий биноси, яъни меҳмонхона зали Ўзбекистоннинг маданий мероси объекти сифатида меъморий обида ҳисобланади. Ташриф буюрадиган меҳмонлар марказий меҳмонхона залига катта қизиқиш билдирадилар. Ушбу зал 1870 йилда бунёд этилган. 1896-1904 йилларда махсус топшириқлар бўйича юртимизга келган элчи Александр Половцев томонидан сотиб олинган ва ана шу йиллар давомида республикамизнинг турли ҳудудларидан таклиф этилган 100 га яқин уста-ҳунармандлар томонидан таъмирланган.    

1937 йилда бинонинг ҳовлисида маҳаллий ҳунармандчиликнинг вақтинчалик кўргазмаси ташкил этилган. 1939 йилда Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейи сифатида ташкил этилган. Кейинчалик Ўзбекистон амалий санъатининг доимий кўргазмаси сифатида фаолият юритган. 1970 йилларда реставрация қилиниб, асосий бинонинг икки ёнига қўшимча бинолар барпо этилган. Шундан сўнг коллекцияларни намойиш этиш имконияти кенгайган. 1997 йилда “давлат музейи” мақомига эга бўлиб, 2017 йилда эса “Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейи” номини олган.    

Музейда ҳозирги кунда 10 мингга яқин экспонатлар — ҳунармандларимизнинг энг сара асарлари, қўл меҳнатлари намуналари мавжуд. Уларнинг мингга яқини 11 та экспозиция залларида намойиш этилган.    

Дарҳақиқат, музей коллекцияларини уч гуруҳга бўлиш мумкин: қадимги анъаналар асосида яратилган амалий санъат буюмлари; халқ усталарининг анъанавий услубларини инобатга олиб ХХ аср иккинчи ярмидан бошлаб яратилган амалий санъат буюмлари; замонавий ўзбек санъат асарларини яратиш учун фойдаланиладиган замонавий технологияларни ривожлантириш асосида яратилган амалий санъатнинг нодир буюмлари.    

— Музейимизда қўл ва машина каштачилиги, заргарлик буюмлари, энг қадимий ҳунармандчилик тури бўлган кулолчилик, гиламдўзлик, зардўзлик, ёғоч ўймакорлиги ва наққошлиги ҳамда читгарлик, мискарлик ва чинни буюмлари намойиш этилган. 20 га яқин коллекциялар музейимиз залларида намойиш этилган.    

Ушбу коллекцияларнинг бойитиб борилишида ҳунармандларимизнинг ўрни муҳим. Улар музейимизда ўз кўргазмалари, маҳорат дарсларини ўтказиб туришади. Ўзларининг ноёб ашёларини, қўл меҳнати билан яратган буюмларини ҳадя этишади. Музейдан ўрин олган экспонатлар турли вилоятлардан олиб келинган. Масалан, каштачилик залимизга кирадиган бўлсак, у ерда турли вилоятлардан келтирилган каштачилик мактабларининг намуналари ўрин олганини кўришимиз мумкин, — дейди музей ходими.    

Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейида  турли маданий тадбирлар, амалий санъат кўргазмалари, ижодий кечалар, ва маҳорат дарслари ўтказиб турилади. Биз музейга борган кунимиз бразилиялик заргарлик буюмлари дизайнери Фабиана Безерра музейга ташриф буюрган экан. Дизайнер ўз шахсий кўргазмасини намойиш қилиб, юртимиз ёшлари ва заргарларига маҳорат дарси ўтаётган экан.    

Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейига ташриф буюрган ҳар бир томошабин юртимизнинг миллий ҳунармандчилиги намуналаридан, амалий санъат турларидан баҳраманд бўлиш имконига эга бўлади.    

<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/JL5_SNlRHpE?si=BjL0pAuz1JZ0OBi0" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen></iframe>

Муҳтарама Комилова,  

Дониёр Ёқубов (видео), ЎзА