Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий маркази томонидан журналист ва блогерлар учун матбуот анжумани ўтказилди.Таъкидландики, ғалла уруғчилиги бўйича 2026 йил ҳосили учун 200 минг тоннадан ортиқ уруғлик дон жамғарилди. “Агроплатформа” ахборот тизими орқали очиқ ва шаффоф танловлар ташкил этилиб, инсон омилисиз салкам 3 минг нафар қишлоқ хўжалиги субъекти танлаб олиниб, уларга 80 минг гектарга яқин майдон бириктирилди.

Уруғлик экин майдонларида агротехник тадбирлар сифати, нав тозалиги ва сертификатлаш мезонлари бўйича мониторинг ишлари олиб борилди. Жорий йилдан бошлаб уруғчилик тизими рақамлаштирилди. “Е-уруғ” янги ахборот тизими орқали амалга оширилган апробация тадбирлари натижасида 261 та субъектга тегишли 15.2 минг гектар майдонлар талабга жавоб бермаганлиги сабабли уруғлик сифатида тан олинмади ва захирага киритилмади. Айни пайтда 2613 та субъектга тегишли 64.7 минг гектар майдонлар яроқли деб топилди ва улардан уруғлик дон йиғиб олиш ишлари якунланди.

Ҳудудлар кесимида олиб қаралганда, энг кўп уруғлик дон етиштирилган майдонлар Фарғона (8178 га), Тошкент (8001 га), Қашқадарё (8608га), Самарқанд (8599 га) ва Сирдарё (7068 га) вилоятларига тўғри келмоқда. Ушбу натижалар нафақат уруғчилик тизимидаги ислоҳотларнинг самараси, балки қишлоқ хўжалиги соҳасида рақамли технологияларнинг жорий қилиниши орқали эришилган натижалар сифатида қайд этилмоқда.

2025 йил пахта ҳосили учун ғўзанинг 95 та нави етиштирилди ва 2026 йил ҳосили учун 16.7 минг тонна “тиндирилган уруғлик” сифатида сақланмоқда. Келгуси йил ҳосили учун 200 минг гектар майдонга ушбу уруғлик экиш режалаштирилмоқда.          

Жорий йилда “Е-уруғ”дастури орқали 130та туманда 2026 нафар субъект, илмий тадқиқот институтлари ҳамда хусусий уруғчилик хўжаликлари томонидан жами 81.8 минг гектар майдонда уруғлик пахта етиштирилди. Шундан маҳаллий навлар 65.4 минг гектар (81.3 %) ва хорижий навлар 15 минг гектарни (18.7 %) ташкил этди. Агар хориждан келтирилган уруғлик ўртача нархи 45-50 минг сўмни ташкил этса, ушбу хориж навининг ўзимизда тайёрлангани 12 000-18 000 минг сўмга айланмоқда.  

- Хорижий навларни икки хусусияти бор, - дейди Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази раҳбари Шуҳрат Отажонов.  – Кўсак қуртига чидамли генлар бор. У фақат совуққонли ҳашаротларга таъсир қилади. Кўсак қурти тишласа нобуд бўлади. Маълумки, кўсак қурти катта майдонларга зарар етказяпти ва ҳосилдорликни йўқотяпмиз. Иккинчи GT гени бор, яъни глифосатга чидамли ген. Бу навлар экилса ўша катта майдонларда ўт босиб кетишининг олдини олса бўлади.    Биз ана шу икки генни ўзимизнинг 58 та маҳаллий навларга ўтказяпмиз. Келгуси йилдан ҳаммамиз яхши кўрадиган “Порлоқ”, “Равнақ”, “Султон” ёки “Андижон-35” каби серҳосил навларимизга ушбу генларни қўллаб, хорижникидан қолишмайдиган янги навларни кўпайтиришни режа қилганмиз.  

Апробация тадбирлари давомида уруғлик пахта парваришида хато ва камчиликларга йўл қўйилган 22.1 минг гектар майдон уруғлик учун яроқсиз деб топилган. Бугунги кунга қадар Республикада жами 88.7 минг тонна уруғлик пахта хомашёси жамғарилган.  Шундан ҳосил қабули дастурига киритилган салкам 60 минг тонна чигит уруғлик сифатида киритилган ва унинг 50.8 минг тоннаси маҳаллий, 9.1 минг тоннаси хорижий навларни ташкил этади. Жамғарилган уруғликлар замонавий саралаш, дорилаш ва қадоқлаш ускуналари (лазерли фотосепаратор) билан жиҳозланган уруғлик тайёрлаш корхоналарида қайта ишланади. Жорий йилдан дорилаш жараёнига биологик ишлов бериш амалиёти ҳам қўшилди.

Матбуот анжуманида шунингдек, мева-сабзавотчилик, шоличилик ва полиз экинларининг уруғчилигида йўлга қўйилган янги механизмлар ҳақида атрофлича маълумот берилди.  

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/kHKxS26w4HY" title="Urug‘chilik sohasida yaratilgan yangi navlar xorijnikidan ustun bo‘ladi" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Санжар Тошпўлатов, Ойбек Давронов,Улуғбек Тўхтаев ЎзА