Шу кунларда жаҳон ҳамжамияти нигоҳи Марказий Осиёнинг юрагида жойлашган Ўзбекистонга қаратилган. Чунки жорий йилнинг 5-9 апрель кунлари азим Тошкент нуфузли халқаро тадбир – Парламентлараро Иттифоқнинг 150-ассамблеясига мезбонлик қилади. Дунё эътиборидаги бу воқеа нафақат мамлакатимиз, балки бутун жаҳон парламентлари ҳамжамияти учун муҳим аҳамият касб этади. Бунда жаҳоннинг нуфузли парламент делегациялари томонидан аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш ва камбағалликни қисқартириш, қонун устуворлигини таъминлаш, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, гендер тенгликка эришиш, илм-фан ва технологияларни ривожлантириш ҳамда ёшларни қўллаб-қувватлаш каби ҳаётий долзарб мавзулар бизнинг диёримизда муҳокама этилади. Бугунги мураккаб ва шиддат билан ўзгариб бораётган дунёда ижтимоий адолат, тенглик ва барқарор тараққиётга эришиш ҳар бир давлат ҳамда жамиятнинг энг муҳим вазифаларидан бирига айланди. Айнан шу нуқтаи назардан, Парламентлараро Иттифоқнинг 150 йиллик юбилей ассамблеяси асосий мавзусининг долзарблиги яққол кўриниб турибди.     Анжуманда дунёнинг 181 та мамлакати, 15 та кузатувчи  давлат ҳамда 25 дан ортиқ халқаро ва парламентлараро ташкилотдан 2000 га яқин делегатлар иштирок этиши кутилмоқда.

        Айтиш керакки, Парламентлараро Иттифоқ 136 йиллик тарихга эга бўлиб, ўз фаолияти давомида халқлар ўртасида ўзаро ишонч ва дўстликни мустаҳкамлаш, парламент дипломатиясини  ривожлантириш каби улуғвор мақсадларни илгари суриб келмоқда. Ташкилотнинг 181 давлат парламентини бирлаштириши унинг глобал миқёсдаги таъсирини яққол кўрсатади. Пойтахтимизда яқинда бўлиб ўтадиган 150-ассамблея доирасида дунё парламентлари вакиллари ижтимоий ҳимоя, камбағалликни қисқартириш, қонун устуворлигини таъминлаш борасидаги ўз тажрибалари билан ўртоқлашади. Бу каби ўзаро фикр алмашинуви глобал миқёсда ижтимоий адолат ва тараққиётга эришиш йўлида муҳим қадам бўлиши шубҳасиз.       

     

   Сўнгги йилларда Ўзбекистон Парламентлараро Иттифоқ  билан турли  йўналишларда фаол ҳамкорлик қилиб келмоқда. Ташкилот раҳбариятининг  мамлакатимизга мунтазам ташрифи, Ўзбекистоннинг БМТ Бош Ассамблеясида парламентларнинг ролини оширишга қаратилган резолюцияси ташаббусининг қўллаб-қувватланиши, шунингдек, Тошкентда Парламентлараро Иттифоққа аъзо давлатлар парламентлари аёл раҳбарларининг 14-саммитининг муваффақиятли ўтказилиши бунинг яққол далилидир. 

        Кутилаётганидек, Тошкентнинг 150-ассамблеяга мезбонлик қилиши Ўзбекистоннинг халқаро майдондаги нуфузини янада ошириб, мамлакатимизни глобал сиёсий жараёнларнинг фаол иштирокчисига айлантиради. Ушбу тадбирнинг муваффақиятли ўтказилиши Ўзбекистоннинг очиқлик, ҳамкорлик ва глобал муаммоларни ҳал этишга тайёрлигини яна бир бор намойиш этади. Шу ўринда ассамблеянинг асосий мавзуси “Ижтимоий тараққиёт ва адолат учун парламент ҳаракати”  долзарблиги ва бугунги кунда дунёнинг энг оғриқли масалаларидан бири эканлигини таъкидлаш зарур. Бу борада Ўзбекистоннинг тажрибасига тўхталадиган бўлсак, сўнгги йилларда мамлакатимиз ижтимоий тараққиёт ва адолатни таъминлаш борасида катта ютуқларга эришди. Мазкур муваффақиятлар эса, албатта, мамлакат етакчисининг ташаббускорлиги, инсонпарварлиги, узоқни кўзлагувчи юқори сиёсий салоҳияти, метин иродаси ва жонкуярлик билан олиб бораётган қатъий ҳаракатлари билан чамбарчас боғлиқ. Хусусан, Президентимиз раҳбарлигида аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш тизимини такомиллаштириш, камбағалликни қисқартириш бўйича аниқ мақсадли дастурларнинг ишлаб чиқилиши ва амалга оширилиши, қонун устуворлигини мустаҳкамлаш, инсон ҳуқуқларини таъминлаш борасидаги конституциявий ислоҳотлар, гендер тенгликни таъминлаш ва хотин-қизларнинг жамиятдаги ролини оширишга қаратилган чора-тадбирлар, ёшларнинг билим олиши, касб эгаллаши ва ўз салоҳиятини намоён қилиши учун яратилаётган имкониятлар Ўзбекистоннинг ижтимоий тараққиёт ва адолат йўлидаги қатъий қадамларининг ёрқин мисолларидир. 

        Мисол учун,  жорий йилда 102 та ижтимоий хизмат маҳалла даражасига туширилди. Натижада ногиронлиги бор болалар учун мунтазам парваришлаш хизмати йўлга қўйилиб, 700 нафар ота-онанинг  ишлашига шароит яратилди. Ҳаракатлана олмайдиган 4 минг нафар ёлғиз кексага ўз уйларида ижтимоий хизматлар кўрсатилмоқда. Маҳаллаларда 95 минг муҳтож одамга ижтимоий ходимлар орқали ёрдам берилди. 51 минг одамга ногиронлик белгиланди ва имконияти чекланган 5 минг бола боғча-мактабга жойлашди. Шунингдек, 45 минг муҳтож аҳолига тиббий ёрдам кўрсатилди. Демакки, мамлакатнинг ҳар бир фуқароси эътиборда экани ижтимоий тенглик ва ижтимоий адолат принципини амалга ошираётган давлатимиз раҳбари ислоҳотларида ўз ҳаётий тасдиғини топмоқда.

        Қувонарлиси, яқин йилларда хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини тўлиқ таъминлаш, уларнинг қадр-қимматини улуғлаш давлат сиёсатида етакчи масалага айланди. 2017 йилда бошқарув соҳасида хотин-қизлар ўртача 20 фоизни ташкил этган бўлса, ҳозир бу рақам 35 фоизга етди. Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатларининг 38 фоизини, Сенат аъзоларининг 27 фоизини аёллар ташкил этмоқда.

        Ўтган йили Олимпия ва Паралимпия ўйинларида мамлакатимиз делегацияси таркибидаги аёл спортчилардан 3 нафари олтин, 8 нафари кумуш, 3 нафари бронза медалини қўлга киритгани миллат тарихида илк натижа сифатида муҳрланди.

        Янгиланган Конституциямиздаги ижтимоий давлат тамойилига мувофиқ, ижтимоий ҳимоя соҳасидаги ишлар тубдан янгича ташкил этилмоқда. Бу борада ҳар бир маҳаллада хотин-қизларнинг ҳолати ўрганилиб, ижтимоий ҳимояга муҳтож ва эҳтиёжманд 1 миллион нафар хотин-қиз “Аёллар дафтари”га киритилди.

        Биргина таълим тизими мисолида қайд этадиган бўлсак, юртимиздаги 203 та олийгоҳ талабаларининг 52 фоиздан ортиғини бугун хотин-қизлар ташкил этмоқда. Ўтган йилнинг ўзида магистратурада ўқиётган 15 мингга яқин хотин-қизларга 100 миллиард сўмга яқин контракт пули тўлаб берилди.      Ҳозирги вақтда  6 минг 200 дан ортиқ хотин-қизлар илмий фаолият билан шуғулланаётгани, илмий ишланмаларнинг 25 фоизини олима аёлларимиз яратаётгани ҳам, жамиятда уларнинг ўрни мустаҳкамланиб бораётганидан далолат беради. Шу билан бирга хотин-қизлар бандлигини таъминлаш ва тадбиркорликка жалб этиш бўйича катта дастурлар амалга оширилмоқда. Ўтган йилнинг ўзида бу соҳага 17 триллион сўм кредит ажратилди. Натижада аёл тадбиркорларимиз ўтган йили 81 триллион сўмлик маҳсулот яратиб, 450 миллион долларлик экспортни амалга оширди.

        Бу каби одамларни рози қилиш, халқ ҳаётини ўзгартириш, миллатимиз турмуш даражасини янада фаровонлаштириш борасида амалга оширилаётган ўзгаришлар салмоқли тарзда давом этмоқда. 

        Эндиликда  ассамблея  доирасида халқаро экспертлар ва парламент аъзоларининг фикр-мулоҳазалари, тавсиялари мамлакатимизда ижтимоий ҳимоя тизимини такомиллаштириш, камбағалликни қисқартириш, инсон ҳуқуқларини таъминлаш ҳамда қонун устуворлигини мустаҳкамлаш бўйича янги ғоялар ва ёндашувларни шакллантиришга ёрдам беради. Айнан шу мавзуда бўлиб ўтадиган ассамблея йиғилишининг Ўзбекистонда бўлиши ҳам ўз рамзий маъносига эга. Дунёнинг етакчи парламентлари вакилларининг Тошкентга ташрифи мамлакат ҳақидаги тасаввурларни яна бойитишга хизмат қилади. Ўзбекистон нафақат тарихий ва маданий меросга эга мамлакат сифатида, балки халқаро сиёсатда фаол иштирок этувчи, муҳим ташаббусларни илгари сурувчи давлат сифатида ҳам кенг танилади. Ассамблея асносида турли давлатлар парламентлари вакиллари ўртасида ўзаро мулоқот ва тажриба алмашинуви учун кенг имкониятлар яратилади. Бу эса кўп томонлама парламентлараро алоқаларнинг ривожланишига олиб келади.

        Тадбир ўз навбатида Ўзбекистон парламенти фаолиятининг халқаро стандартларга мослашишига, қонунчилик жараёнларида шаффофлик ва жамоатчилик назоратининг кучайишига муҳим туртки беради. Шунингдек, ассамблея доирасида ёшлар парламентлари, аёл депутатлар ва фуқаролик жамияти институтларининг иштироки ижтимоий тенглик ва инклюзив сиёсатнинг амалий ифодаси бўлади.

        Шунингдек, тадбирнинг яна бир манфаатли жиҳати, мамлакатнинг туристик жозибадорлигини оширади. Минглаб хорижий делегатларнинг ташрифи меҳмонхоналар, транспорт ва бошқа хизмат кўрсатиш соҳаларига ижобий таъсир кўрсатади. Шу боис, биз тадбир арафасида Ўзбекистон  минтақавий парламентлараро дипломатиянинг янги марказига айланишга шайланмоқда, дея ғурурлансак, муболаға қилмаган бўламиз.

        Хулоса қилиб айтганда, Янги Ўзбекистон ҳозирланаётган муҳим тарихий аҳамиятга эга тадбир – Парламентлараро Иттифоқнинг 150 йиллик юбилей ассамблеяси юртимиз учун халқаро сиёсий жараёнларнинг фаол ва муҳим иштирокчисига айланиш йўлида янги тараққиёт босқичи бўлади.

Манзурахон  Салимова,

Олий  Мажлис  Қонунчилик  палатаси депутати, 

Ўзбекистон “Адолат” СДП фракцияси  аъзоси.

ЎзА