Шоличиликда тежамкорлик – бу деҳқон даласидан катта даромад, халқимиз дастурхонига арзон ва сифатли маҳсулот, она табиатни асраш борасида катта қадам демакдир. Бугун ушбу соҳа олдида ҳам сувни иқтисод қилиш, кам ҳаражат қилиб кўп даромад олиш, сувсизликка чидамли, маҳаллий иқлим шароитимизга мос янги навлар яратиш, маҳсулот таннархини арзонлаштириш, моддий техник базани мустаҳкамлаш каби муҳим вазифалар турибди. Ушбу масаланинг ечимига эса илм ва инновация орқали эришилади.

Тошкент вилоятида жойлашган Шоличилик илмий-тадқиқот институтида Жанубий Кореянинг “KOPIA” маркази билан ҳамкорликда қиймати 3 700 000 АҚШ доллари бўлган янги лойиҳа амалга оширилмоқда ва ушбу йўналишда янги қишлоқ хўжалиги техникалари харид қилинди. Муҳими бу янгилик туфайли республикамизнинг 5та ҳудудида шоличиликда йилига 2 марта ҳосил олишга эришилди. 

Мутахассисларнинг ҳисоб-китобларига кўра шоличиликда кўчатлаб экиш технологияси туфайли сувни 50 фоизга тежаб қолиш имкони бор. Тежаб қолинган сув бир йилда иккинчи марта ҳосил олиш учун ҳам қўл келади ва фермер даромади икки баробарга ошади. 

Соҳа вакиллари иштирокида ўтказилган илмий-амалий семинарда ушбу янги технологияларнинг афзаллиги, Жанубий Кореянинг “KOPIA” ташкилоти билан ҳамкорликда олиб борилган илмий изланишлар натижалари тақдим этилди. 

Айтилдики, гарчи кўзланган мақсадларга эришилган бўлсада шоличиликдаги ҳамкорлик келгусида яна давом этади. Қишлоқ хўжалигини янги техникалар билан таъминлаш соҳасида ҳам илмий изланишлар олиб борилади. Кореялик ҳамкорлар томонидан бу галги семинарда агродроннинг имкониятлари намойиш этилди. 

Олинган маълумотларга қараганда ўтган йили республикамизда 700 минг тоннага яқин шоли олинган ва ҳосилдорлик ўртача 50-55 центнерни ташкил этган бўлса, жорий йилда республикамизнинг 7та ҳудудига янги усулда шоли экиш орқали ялпи ҳосилдорлик гектаридан 60-65 центнерга етказилади. Бу натижа катта майдонларга кўчат усулида экиш орқали эришилади. Ушбу усул минерал ўғитдан 15-20 фоиз, ёқилғидан ҳамда ишчи кучидан тежаб қолиш имконини беради. Энг муҳими қишлоқ хўжалигидаги энг қиммат ресурс - вақт тежалади.

Ҳозирда бу ерда нафақат маҳаллий селекционерлар, балки хорижий давлатларнинг олимлари билан ҳам ҳамкорларликда илмий-тадқиқотлар олиб борилмоқда. Семинарда иштирок этган соҳа олимлари ва мутахассислари институт фаолияти ва шоли агротехникаси билан яқиндан танишишди. 

Ҳозирда икки мамлакат олимлари Ўзбекистон иқлим шароитига мос шолининг серҳосил, сув кам талаб қиладиган, шўр ва стрессга чидамли навларини яратиш ва тадбиқ этиш борасида бир қатор илмий изланишлар олиб бормоқда. 

Шу ўринда айтиш керакки бу йўналишда амалий ҳаракатлар ҳам бошланган бўлиб, жорий йил 17 февраль куни Вазирлар Маҳкамасининг “Шоли етиштирувчиларни давлат томонидан қўллаб-қувватлашнинг қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори қабул қилинган. Мазкур ҳужжатда тармоқ тараққиёти учун имтиёзли кредитлар ажратиш, 2025-2026 йилларда маҳаллий ишлаб чиқарилган ёки четдан олиб кирилган замонавий шоли экиш сеялкалари ва кўчатлаб экиш ускуналарини сотиб олишда қийматининг 20 фоизини давлат ҳисобидан қоплаш учун субсидиялар ажратиш, замонавий сув тежовчи технологияларни жорий қилиш билан боғлиқ ҳаражатларнинг бир қисмини давлат томонидан қоплаб бериш кўзда тутилган. 

Қарор асосида Корея Республикасининг "KOPIA" маркази билан ҳамкорликда шоли элита уруғчилик марказлари ташкил этилади. Улар томонидан уруғлик шолини тозалаш, саралаш ва қадоқлаш ишлари амалга оширилади. Шоличилик илмий-тадқиқот институти билан ҳамкорликда уруғчилик марказларида сўнгги авлод уруғликларини кўпайтириш йўлга қўйилади. 

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/0TjsbQW0uu0" title="Sholichilikdagi yangi usul suvni 50 foizgacha tejaydi" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Санжар Тошпўлатов, Нишонбой Абдувойитов, Анвар Аҳмедов, ЎзА