Халқаро дайжест

Ушбу ҳафта АҚШ Украинага нодир минерал ресурсларни қазиб олиш бўйича янги шартнома таклиф қилди. Бу шартлар жиҳатдан анча мураккаб ва хавфсизлик шартларини ўз ичига олмайди. Ушбу маълумотларни «Financial Times» газетаси манбаларга таяниб ёзмоқда.

Манбада айтилишича, АҚШ Украинанинг муҳим минерал ва энергетика активларини назорат қилиш бўйича янги йирик келишувга интилмоқда. Шу вақтгача Трамп маъмурияти фақатгина нодир минерал ресурсларни назорат қилишга интилаётган эди.

Қўшма Штатлар Украина билан минерал ресурслар бўйича келишув доирасида Киевнинг асосий сармоявий лойиҳалари устидан назорат ўрнатиш ниятида, деб ёзди «Bloomberg» ҳужжат лойиҳасига таяниб.

Агентлик маълумотига кўра, давлатлар шу тариқа бошқа иттифоқчилар иштирокига вето қўйиш ҳуқуқини қўлга киритиб, Украинанинг ЕИга қўшилиш режасига путур етказмоқчи.

Президент Дональд Трамп маъмурияти инфратузилма лойиҳалари ва табиий ресурслар қазиб олиш учун устувор сармоявий имкониятни қўлга киритмоқчи.

«Фойдали ресурсларга оид янги келишув Украинани АҚШдан 2022 йилдан бери олинган барча ёрдамни қоплашга мажбур қилади», — деб ёзади «Европейская правда». Қуйидаги келишув Украина учун 120 миллиард долларлик қарздорликни юзага келтиради. Шунингдек, манбада айтилишича, Киев қарзларини ўз вақтида тўлаш шарт, чунки унинг миқдори ҳар йили 4 фоизга ошиши айтилган.

Украина раҳбари Владимир Зеленский эса Қўшма Штатлар ажратган маблағларни қарз сифатида тан олмаслигини айтиб келган ва буни яна бир бор таъкидлаган. Зеленский фойдали қазилмалар бўйича янги шартнома ҳужжатини олгани ва у олдингисидан кескин фарқ қилишини айтди.

Путиндан ғайриоддий таклиф

Россия президенти Украинада Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ҳомийлигида вақтинчалик бошқарув жорий этишни таклиф қилган эди.

Путин Украина билан тинчлик шартномасини имзолашдан олдин БМТ, АҚШ, Европа давлатлари ва Россия иттифоқчилари билан Украинада вақтинчалик бошқарув жорий этиш имкониятини муҳокама қилиш зарурлигини айтган.

БМТ бош котиби Украина ҳукуматининг қонунийлигини тан олишини билдириб, ташқи назоратга эҳтиёж йўқлигини маълум қилган.

«Биз воқеаларга аниқ баҳо берамиз. Ҳақиқат шундаки, Путин баёнотларида тажовуз бор ва Украина фақат тинчликка интилишни намоён қилмоқда», — деган Евроиттифоқ Дипломатик хизмати матбуот котиби.

Шунингдек, ташкилот Путинни ҳарбий жиноятчи эканлигини эслатиб ўтган. Маълумки, 2023 йили Халқаро жиноий суд Путинни ҳибсга олиш бўйича ордер чиқарган эди.

АҚШ расмийларининг «жиддий» суҳбатига журналист тасодифан гувоҳ бўлиб қолди

Ушбу ҳафтанинг энг шов-шувли воқеаларидан бири Оқ уйдаги гапнинг «кўчага чиқиши» бўлди. Қўшма Штатларда миллий хавфсизлик хизмати ходимлари Яманга ҳарбий зарба беришни муҳокама қилаётган гуруҳ чатига бир журналистнинг тасодифан қўшилиб қолиши ортидан Трамп маъмурияти сиёсий шов-шувга дуч келди.

«The Atlantic» журнали муҳаррири Жеффри Голдбергнинг хабар беришича, у Сигнал хабарлар гуруҳига киритилган бўлиб, у ерда вице-президент Жей Ди Венс, мудофаа вазири Пит Хегсет ва қатор амалдорлар ҳам бўлган. Журналист чатга Хавфсизлик хизматининг раҳбари Майк Уолтц томонидан таклиф этилган. Маълумотларга кўра, Оқ уйдагилар уни аҳмоққа чиқариб, ўз вазифасини тарк этиш кераклигини айтмоқда.

Унинг сўзларига кўра, мазкур сирли ёзишмаларда у бомбалар портлашидан икки соат олдин АҚШнинг ҳутий исёнчиларга зарба бериш бўйича махфий ҳарбий режаларини, жумладан, қурол пакетлари, нишонлар ва амалга ошириш вақтини кўрган.

Ҳисобот демократлар томонидан кескин танқидларга сабаб бўлди ва бир нечта республикачилар орасида хавотирлар пайдо бўлди.

Мудофаа котиби суҳбатда муҳокама қилинган ҳарбий операция ва унинг муваффақиятини тилга олиб, ўзини ҳимоя қилди. Журналистлар томонидан босим ўтказилганда, Хегсет Голдбергни «алдамчи ва обрўсизланган» журналист сифатида танқид қилди ва хабарларнинг мазмуни ҳақидаги саволларга қаршилик кўрсатди.

Демократ қонунчилар эса, ушбу эпизодни миллий хавфсизлик можароси сифатида баҳолаб, тергов ўтказилишини талаб қилишди.

– Бу мен умрим давомида гувоҳ бўлган ҳарбий разведканинг энг ҳайратланарли бузилишларидан бири, – деди Сенатдаги демократик партия раҳбари Чак Шумер.

АҚШ ҳарбийлари ҳафта бошида Яман ғарбида жойлашган Ҳудайда шаҳридаги аэропортга уч марта зарба йўллаган. Бу ҳақда «Ансор Аллоҳ» ҳаракати Ҳусийлари назорат қиладиган «Ал Масираҳ» телеканали хабар берган.

“Ал Ҳадатҳ” телеканали эса америкаликлар гуруҳнинг қурол омборлари, шунингдек ракета ва учувчисиз учиш қурилмалари жойлашган манзилларини нишонга олганига эътибор қаратган. Америкаликлар жумадан шанба кунига ўтар кечаси Яманни яна бомбардимон қилди.

BBC хабарига кўра, АҚШ федерал судьяси Трамп маъмурияти аъзоларига Signal мессенжеридаги хабарларни сақлашни буюрган ва бу бўйича қарор чиқарган. Трамп маъмурияти аъзолари ахборотни сақлаш тўғрисидаги қонунни бузганликда айбланмоқда.

Исроил яна ҲАМАС етакчиларини нишонга ола бошлади

Исроил ҳаво кучлари Ғазога ҳужумларини яна қайта бошлади. Ғазодаги касалхонага уюштирилган зарба натижасида ҲАМАСнинг юқори мартабали етакчиси ва унинг ёрдамчиси ҳалок бўлди. Бу ҳақда BBC ёзган.

Гуруҳнинг молиявий масалалар бўйича раҳбари Исмоил Барҳум Хон Юнисдаги асосий тиббиёт муассасаси – Носир касалхонасига ҳужум пайти вафот этган. Марҳум ҳаво ҳужумларида олган жароҳатлари сабабли даволанаётган бўлган.

Исроил ҳарбийлари «кенг кўламли разведка маълумоти йиғиш жараёнида гуруҳнинг муҳим вакилига зарба берилгани, зарарни камайтириш учун аниқ ўқ-дори қўллангани»ни айтган.

ҲАМАС томонидан бошқариладиган соғлиқни сақлаш идораси маълум қилишича, «кўпчилик, жумладан, тиббиёт ходимлари» ҳам яраланган.

Шунингдек, Исроилда ҳукуматга қарши норозилик намойишлари бўлиб ўтмоқда. Исроилликлар ҲАМАС қўлидаги яқинларининг озод этилишини истайди. Шунингдек, улар судьялар тайинлаш жараёнида сайланадиган мансабдорларнинг ваколатларини кенгайтиришни кўзда тутувчи қонунига қарши норозилик билдирди.

Муҳокамадаги қонун Нетаньяҳуга икки йил олдин Исроилда норозиликларга сабаб бўлган суд ислоҳотини янада илгари суриш имконини беради. Ушбу қонун қабул қилиниши оқибатида Вазирлар Маҳкамаси Олий суд судьяларини танлашда кўпроқ ваколатларга эга бўлади ва суднинг қонунларга вето қўйиш ваколати чекланади. Бу дегани судьяларнинг тайинланиш жараёни ҳукумат қўлига ўтади. Энди ушбу қонунга қарши даъволар Олий судда кўриб чиқилади.

Мьянма фожиаси рақамлари соат сайин ўзгаряпти

Мьянма давлатида юз берган ҳалокатли 7,7 магнитудали зилзиланинг аянчли оқибати ҳақидаги қайғули маълумотлар, афсуски, соат сайин эмас, дақиқалар ўтиб янгиланмоқда. Сўнгги маълумотларга кўра, аниқланган қурбонлар сони 1000 дан ошган.

Қидирув-қутқарув ишлари давом этяпти, жароҳат олганлар эса 2376 нафарни ташкил қилмоқда.

Хитой, Ҳиндистон ва Россия давлатлари зилзила оқибатларини камайтириш мақсадида Мьянмага тиббиёт ходимлари ҳамда қутқарув бригадаларини юборган.

<iframe width="650" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/e8uw6JywBlw" title="Isroilda namoyish, Putindan tajovuzkor taklif, Oq uydagi hujum rejasi" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Сардорбек Поёнов, Дониёр Ёқубов, Улуғбек Тўхтаев (видео), ЎзА.