"Сирли олам"
1900 йилнинг қаҳратон қишида, Шотландиянинг Атлантика океанида жойлашган ёввойи ва одам яшамайдиган Фланнан ороллари бутун дунёга машҳур бўлиб кетадиган сирли воқеага гувоҳ бўлди. Бу оролларнинг энг баланд нуқтасида, денгизчилар учун йўл кўрсатиб турувчи янги қурилган маёқда уч нафар маёқчи хизмат қиларди. Уларнинг вазифаси оддий эди — тунда маёқни ёқиб, кема қатновига йўл кўрсатиш. Аммо 1900 йил декабрида бўрондан кейин кутилмаган ҳодиса рўй берди: маёқ бир неча кун давомида ёнмади ва бу барча денгизчиларни хавотирга солди. Нефть ташувчи кема ороллардан ўтаётганда маёқ қоронғу бўлиб турганини кўриб, текширувчилар юборилди. Улар оролга чиққанида даҳшатли манзара кутарди: эшиклар маҳкам ёпилган, ичкарида ҳамма нарса жойида, стол устида овқат яримта ҳолатда, чойнак ичида ҳали ҳам сув қолган, гўё кимдир шошилиб ташлаб чиққандек, бир дона стул ағдарилган ҳолатда эди. Энг сирли жиҳати шунда эдики, маёқчиларни изидан ҳам асар йўқ эди. Улар на оролда, на атрофдаги денгиз қирғоғида топилди. Ҳеч қандай қон изи, кураш белгилари ёки жиноят аломатлари аниқланмади. Фақатгина кундалик дафтар топилди, унда бўроннинг кучи, шамолнинг ваҳшийлиги ва маёқчилардан бирининг қўрқуви ҳақида қайдлар ёзилганди.
Расмий талқинларга кўра, эҳтимол улардан бири кучли тўлқинда сувга тушиб кетган, қолганлари уни қутқаришга югуриб чиққан ва натижада учовлон денгиз қаърига ғарқ бўлган. Бироқ бу версия ҳамма саволларга жавоб бермади: нега улар бир вақтнинг ўзида хонани шунчалик шошилинч тарк этишди, нега ҳеч қандай қолдиқ топилмади? Йиллар ўтган сари воқеа атрофида турли афсоналар туғилди: кимдир уларни денгиз жинлари олиб кетган деса, бошқалар ғайритабиий кучлар ёки ҳатто осмондаги сирли ёруғликларни тилга олди. Айрим назарияларга кўра, уларга бегона кема дуч келиб, мажбуран олиб кетган бўлиши ҳам мумкин. Бу воқеа шунчаки ҳалокат ёки оддий тасодиф эмас, балки инсоният тарихидаги энг машҳур жавобсиз сирларидан бири сифатида қолди. Орадан 100 йилдан кўпроқ вақт ўтган бўлса ҳам, Фланнан ороллари маёқчиларининг ғойиб бўлиши ҳақида гап-сўзлар ҳануз давом этади ва у сирли денгиз жумбоқларидан бири бўлиб қолмоқда.
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/m66pRB1qNmk?si=CgEAaUUfm6Tm4lje" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>Ирода Жўраева, Улуғбек Тўхтаев, ЎзА