Муносабат

Жамоатчилик муҳокамасига қўйилган Давлат дастури лойиҳасида “Ўзбекистон – 2030” стратегиясининг 5 та устувор йўналиши бўйича 2025 йил учун амалий чора-тадбирлар, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар рўйхати ва ҳар бир йўналиш кесимидаги мақсадли кўрсаткичлар назарда тутилган.    

Эътироф этиш лозимки, Давлат дастури лойиҳаси Президент Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга йўллаган мурожаатномасида белгиланган вазифалар ва “Ўзбекистон – 2030” стратегиясидан келиб чиққан ҳолда ишлаб чиқилган.  

Хусусан, давлат дастурининг тўртинчи йўналиши амалий чора-тадбирлар лойиҳасининг 29-бандида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг фаолиятини инсон манфаатлари, қадр-қиммати ва ҳуқуқларини ҳимоя қилишга йўналтириш мақсадида автомобиль йўлларида транспорт воситаларини эркин ва хавфсиз ҳаракатланишини таъминлаш назарда тутилган. Бунда республика бўйича барча тартибга солинган чорраҳаларга интеллектуал транспорт тизимларини ўрнатиш ва ягона рақамли бошқарув тизимини жорий этиш белгиланган.  

Бу чора-тадбирларнинг давлат дастури лойиҳасида илгари сурилиши бежиз эмас, “Ўзбекистон – 2030” стратегиясида жиддий оқибатлар билан боғлиқ йўл-транспорт ҳодисаларини камида 50 фоизга камайтиришга эришиш вазифаси белгиланган.  

Таъкидлаш лозимки, 2023 йилда содир этилган 9 839 та  йўл-транспорт ҳодисаси оқибатида 9209 нафар фуқаро жароҳатланган ва 2 282 нафар фуқаро ҳалок бўлган. Энг ачинарлиси, 2023 йилда болалар билан боғлиқ 1 794 та йўл-транспорт ҳодисаси содир этилиб, уларда 1 568 нафар бола жароҳатланган ва 263 нафар бола ҳалок бўлган.  

Шу сабабли интеллектуал транспорт тизимларини ўрнатиш ва ягона рақамли бошқарув тизимини йўлга қўйиш муҳим аҳамият касб этмоқда. Ҳайдовчилар, пиёдалар ва транспорт тизимлари учун хавфсиз, самарали ва экологик тоза муҳит яратиш долзарб масалага айланди. Бундай шароитда Интеллектуал транспорт тизимлари йўл ҳаракатини бошқаришнинг замонавий ечимларидан бири ҳисобланади.  

Интеллектуал транспорт тизимлари, бу замонавий ахборот-коммуникация технологияларини қўллаган ҳолда йўл ҳаракатини бошқариш, хавфсизликни ошириш ва транспорт инфратузилмасидан самарали фойдаланишга қаратилган тизимдир. Бунда йўловчилар, ҳайдовчилар ва транспорт хизматини кўрсатувчи ташкилотлар учун бир қатор қулайликлар яратиш мақсад қилинган.    

Жумладан, интеллектуал транспорт тизимлари ҳайдовчилар ва пиёдалар учун реал вақтда маълумот тақдим этади. Масалан, йўллардаги авариялар, тезлик чекловлари, йўл таъмири ёки ҳаво шароитлари ҳақида огоҳлантириш орқали йўл-транспорт ҳодисалари камайтирилади.  

Интеллектуал светофорлар ва трафик бошқарув тизимлари орқали тирбандликларнинг олдини олишга ёрдам беради. Йўлдаги юкланиш даражасига қараб светофорлар вақтни автоматик тарзда созлайди.  

Бундан ташқари, интеллектуал транспорт тизимлари ёқилғи сарфини ва ҳаво ифлосланишини камайтиришга хизмат қилади. Транспорт воситалари оқимини мослаштириш орқали транспорт чиқиндилари миқдори қисқаради.  

Шунингдек, электрон тўлов тизимлари орқали йўл тўловлари, автотураргоҳ хизматлари ва жамоат транспортидаги чипталарни осонлаштиради. Бу вақтни тежаш ва хизмат кўрсатиш сифатини оширишга ёрдам беради.    

Албатта, бу чора-тадбирлар нафақат йўл ҳаракати хавфсизлиги ва самарадорлигини ошириш, балки мамлакатнинг иқтисодий ва экологик ривожланишига ҳам ўз ҳиссасини қўшади.  

Интеллектуал транспорт тизимлари келажак транспорт инфратузилмасининг асосий йўналишларидан бири ҳисобланади. Улар йўл ҳаракатини самарали бошқариш, хавфсизликни ошириш ва экологик барқарорликни таъминлашда муҳим аҳамиятга эга. Ўзбекистонда ушбу технологияларни ривожлантириш ва амалиётга татбиқ этиш орқали замонавий, қулай ва хавфсиз транспорт муҳити яратиш мумкин.    

И. ҲАКИМОВА,

“Тараққиёт  стратегияси”

маркази бош мутахассиси.

ЎзА