Сўнгги йилларда нафақат мамлакатимиз, балки бутун минтақада сув танқислиги борган сари сезилиб қолмоқда. Президентимизнинг жорий йил 5 январдаги “Қуйи бўғинда сув ресурсларини бошқариш тизимини такомиллаштириш ҳамда сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори соҳада эришилган ижобий натижаларнинг асосий омили бўлмоқда.

Давлатимиз раҳбарининг ушбу қарори ижросини таъминлашга қаратилган Вазирлар Маҳкамасининг жорий йил 9 февралдаги “Сув етказиб бериш хизмати” давлат муассасалари фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги  қарорига биноан 12 та туманда “Сув етказиб бериш хизмати” давлат муассаси тўлақонли фаолият юритиши учун қулай имконият ва шарт-шароитлар яратиб берилмоқда.

Ушбу янги тизим вакилларининг сайъ-ҳаракатлари натижасида вегетация мавсуми, яъни апрель- сентябрь ойларида Жиззах воҳаси далаларига 1 миллиард 858 миллион куб метр ёки белгиланган лимитга нисбатан 100 фоиз сув етказиб берилди. Бу эса 105 минг гектардаги ғалла, 82,1 минг гектарга экилган пахта, 77 минг гектарда парваришланган такрорий экин, 130 минг гектарни эгаллаган томорқа ва бошқа майдонларни сув билан таъминлаш, улардан юқори ҳосил олиш учун мустаҳкам замин бўлди.

Ушбу ташкилотлар сафи биринчи галда малакали кадрлар билан тўлдирилди. Улар зарурий техника воситалари ва технологиялар билан таъминланмоқда. Кўрсатилаётган хизмати учун қонуний ҳақ тўлаш тизими ишлаб чиқилган ва ана шу тизим асосида сув истеъмолчилари билан ҳисоб-китоб қилинмоқда.  

Дўстлик туманида ”Ақлли” сув бошқариш тизимини жорий қилиш ишлари аллақачон бошланиб, лойиҳа ишлари эса якунига етказилган.

– Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 5 январдаги ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг жорий йил 9 февралдаги қарорлари ижросини таъминлаш мақсадида Дўстлик туман иригация бўлими негизида туман “Сув етказиб бериш хизмати” давлат муассасаси ўз фаолиятини бошлади, – дейди Дўстлик туман “Сув етказиб бериш хизмати” ДМ раҳбари Бегзод Қуролов. – Ташкилот ҳисобида 596 километр ички суғориш тармоқлари мавжуд бўлиб, шундан 7,3 километри хўжаликлараро канал, 88,4 километри хўжалик ички каналлари, 508 километри латок тармоқларини ташкил этади. Шунингдек, 193 та “дукфел”, 93 гидротехник иншоотимиз бўлиб, шунинг 23 таси сув тўсувчи, 64 таси сув чиқарувчи ва 6 та гидропостдан иборат.  

Жорий йилда 140 километр суғориш каналларимизни бетонлаштиришни режа қилиб олганмиз. Ана шундан 4 километрида бетонлаштириш ишлари якунланди. Ички суғориш тармоқларимизни бетонлаштириш бўйича эса режамиз 27 километр бўлиб, шундан 2 километри тугатилди, қолган қисмида жараён давом этмоқда. Режадаги барча бетонлаштириш ишлари вегетация, яъни 2025 йилги суғориш мавсуми бошлангунга қадар якунига етади. Ишлар график бўйича кетмоқда.

Р– 12 каналимизнинг узунлиги 18,5 километр бўлиб, 6 минг гектар суғориладиган майдонни сув билан таъминлайди. Ушбу канал 1975 йилда қурилган бўлиб, ўша даврда сув ўтказиш сиғими 6 кубни ташкил этган. Бугунги кунга келиб эса 3,5 – 4 куб атрофида сув ўтади. Каналнинг 4 километр қисми чўкиб кетган. Ана шу чўккан жойнинг 2 километрида бетонлаштириш ишлари якунига етказилди, қолган 2 километри ҳам белгиланган графикка асосан якунига етказилади.

Соҳани рақамлаштириш ишлари давом эттирилиб, 1800 тадан ортиқ сув ўтказувчи, 200 тага яқин сув тўсувчи иншоот, 1767 дона сув ўтишини назорат қилувчи видеокамера ўрнатилади. Барча ишлар компьютерда бошқарилади.

“Сув – текин” тушунчасидан воз кечилиб, ҳар бир ўтаётган сув ҳисоб-китобли бўлади. “Ақлли” сув ўтказгичлар ўрнатилиши натижасида сувни адолатли тақсимлаш, беҳудага сарфламаслик тизими тўлалигича йўлга қўйилади ва сарфланган ҳар бир литр сув пули вақтида тўлаб борилади.

[gallery-20632]

Дўстлик туман “Сув етказиб бериш хизмати” ДМ жамоаси “Яшил макон” умуммиллий   дастури доирасида шу йил кузда 20 минг туп манзарали дарахт кўчатлари экишни режалаштирган. Канал бўйи ҳимоя ҳудудларига 5 минг туп манзарали дарахт ва 50 минг дона терак қаламчалари экиб чиқилди. Шу кунларда кўчат экиш жараёнлари қизғин кетмоқда. Жорий йилнинг 15 декабрига қадар кўчат экиш ишлари давом этади.

Ташкилотнинг ёрдамчи хўжалиги мавжуд бўлиб, бу ерда 200 дона товуқ, 50 дона ўрдак ва ғоз, шунингдек, 4 бош соғин сигири ҳамда 20 бош қўй парваришланмоқда. Ҳар ой якуни билан ишчи-хизматчиларга ойлик маошларидан ташқари тухум, ёғ ва гўшт маҳсулотлари тарқатиб борилмоқда.

<iframe width="789" height="444" src="https://www.youtube.com/embed/4twrzoonOKA" title="Suv taʼminotidagi yangi tizim samara bermoqda" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Доно халқимизда “Ери тўқнинг кўнгли тўқ”, деган нақл бор. Шуни яхши билган туман сув етказиб берувчилари томонидан бир қатор кузги-қишки ишлар режалаштириб олинган. Суғориш тармоқлари бетонлаштирилади, иншоотлар, жиҳозлар таъмирланади. Айни пайтда кузги экинларни суғориш ишлари давом этмоқда, бугун-эрта яхоб, чилла суви бериш, шўр ювиш ишлари бошлаб юборилади.

Мухтасар қилиб айтганда, Жиззах сувчилари учун қиш фасли – чинакам иш фасли бўлади.

А.Қаюмов, Ж.Ёрбеков (сурат, видео),

ЎзА мухбирлари