Mulohaza 

Uch yoshdan oshgan jiyanim Komronbek telefondan bemalol foydalanishni, o‘ziga kerak bo‘lmagan ilovalarni o‘chirib, turli o‘yinlarni yuklab olishni emin-erkin eplaydi. Ba’zida uning bu mahoratiga qoyil qolaman-u, lekin tanganing ikkinchi tomonini o‘ylab xavotirga tushaman... 

Bugungi kunda telefon va internet kundalik hayotimizning bir bo‘lagiga aylanib bormoqda. Axborot asrida shunday bo‘lishi ham tabiiy. Ammo kichik yoshdagi (hatto yoshiga yetmagan) bolalarimizning ham telefonga “yopishib qolgani”, buning salbiy oqibatlari esa ularning xarakteri va sog‘ligida o‘z so‘zini aytayotgani achinarli hol. Bugun bu muammo har birimizni o‘ylantirishi, ota-onalarni sergaklantirishi kerak. 

Bolalarning gadjetlardan foydalanishi oqibatlari xususida Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati, mutaxassisligi shifokor bo‘lgan Qizilgul Qosimova quyidagilarni qayd etdi: 

— Bugungi kunda mobil qurilmalar kichik yoshli bolalarning sevimli ovunchog‘iga aylanib qolgan. Hatto ota-onalar farzandining turli injiqliklarini tinchitish uchun ham qo‘liga telefon tutqazib qo‘ymoqda. Smartfondagi turli o‘yinlar esa bolalarning ruhiyatiga jiddiy ta’sir qilyapti. 

Ammo shunga qaramay, keyingi paytda yoshlarimiz hayotini telefonsiz, kompyuter va internetsiz tasavvur eta olmay qoldi. To‘g‘ri, XXI asr axborot texnologiyalari, innovatsiyalar asri. Lekin yoshlarimiz ko‘p vaqtini telefon bilan o‘tkazayotgani ularning ruhiy va jismoniy salomatligiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Butunjahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan telefonga qaramlikka kasallik darajasida qaralayotgani sababi ham shunda. Bolalarda telefonga qaramlik jismoniy salomatlikka yomon ta’sir etishi bilan birga, uning ruhiy rivojlanishini keskin o‘zgartirib yuborishi mumkin. 

Deputatlik faoliyatimga qadar ko‘p yillar davomida tibbiyot tizimida faoliyat yuritgan inson sifatida aytishim mumkinki, smartfonlardan tez-tez va ko‘p foydalanadigan o‘quvchilarda ruhiy va xatti-harakatlarning buzilishi bilan bog‘liq belgilar ko‘p uchraydi. Ushbu kasallikda shaxs rivojlanishi bosqichi orqada qoladi. 

Shuningdek, mobil qurilmalar asab tizimining yemirilishiga, inson miyasida turli shishlar va o‘simtalar hosil bo‘lishiga olib keladi. Qolaversa, bunday insonlarda uyqusizlik, bosh og‘rig‘i, xotiraning pasayishi bilan bog‘liq turli kasalliklarga chalinuvchilar ko‘p uchraydi. 

Stiv Jobs o‘z vaqtida farzandlariga gadjetlardan foydalanishda bejiz cheklovlar qo‘ymagan. Yoki "Apple"ning ayni vaqtdagi rahbari Tim Kuk 2018-yilda jiyanlariga ijtimoiy tarmoqlarda ro‘yxatga o‘tishga ruxsat bermagan. 

Shu nuqtayi nazardan, ushbu masalaga loqayd bo‘lishga aslo haqqimiz yo‘q. Bu borada bolalarni imkon qadar smartfonlardan uzoqlashtirish choralarini ko‘rish, kerak bo‘lsa, ta’lim muassasalarida o‘quvchilarning telefondan foydalanishini cheklashni qonun bilan tartibga solish lozim, — deydi deputat. 

Darhaqiqat, bugun har qanday yoshdagi bolalarimizni gadjetlar zararidan, salbiy ta’siridan asrashimiz, me’yorni unutmasligimiz lozim bo‘ladi. Smartfonlar va ulardagi o‘yinlar bolalarimiz borlig‘ini egallashiga yo‘l qo‘ymaslik har bir ota-ona mas’uliyatidagi vazifa. Zero, kelajagimiz egalarining salomatligi eng muhim masaladir. 

O‘zA muxbiri Muhtarama Komilova yozib oldi.