Президент ташаббуслари – амалда

Таҳлилларга кўра, глобал иқлим ўзгариши таъсирида Марказий Осиё минтақасида сув ресурслари камаймоқда. Аҳоли сонининг ортиши ва саноатнинг ривожланиши ҳисобига сувга бўлган талаб ҳам йилдан йилга кучайиб боради. Мана шундай шароитда сув танқислигини юмшатишнинг энг мақбул ечими сувни тежаш, ундан оқилона фойдаланиш эканлиги ҳаётий тасдиғини топди.
Президентимиз ташаббуси билан сувни тежайдиган технологияларни жорий этишга асосий эътибор қаратилаётгани бежиз эмас. Нафақат сув, балки минерал ўғитлар, ёқилғи мойлаш маҳсулотлари, ишчи кучи кабиларга сарф-харажатларни тежаш билан бирга ҳосилдорликни ошириши нуқтаи назаридан унинг жозибадорлиги юқори. Ўзбекистон Республикаси сув хўжалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 йилларга мўлжалланган концепцияси ҳамда “Ўзбекистон-2030” стратегиясида сувни тежайдиган суғориш технологияларини жорий қилишни 2030 йилгача 2 миллион гектарга, жумладан, томчилатиб суғориш технологиясини 600 минг гектарга етказиш белгиланган.
– Айнан сув танқис бўлган ҳудудларда тежамкор технологияларни қўллаган деҳқон ва фермерларнинг мўл ҳосил ва кўп даромад олаётгани ҳақидаги ҳаётий мисоллар бу тажрибанинг янада оммалашишига туртки бўляпти, – дейди Сув хўжалиги объектларини эксплуатация қилиш агентлиги бошқарма бошлиғи Даврон Кдирбаев. – Буни рақамлар билан далиллайдиган бўлсак, 2024 йилда республикамиз бўйича 849,4 минг гектар майдонларда сув тежовчи технологиялар, жумладан, 84,9 минг гектарда томчилатиб суғориш, 37,2 минг гектарда ёмғирлатиб суғориш, 30,6 минг гектарда дискрет суғориш технологиялари жорий қилинди. 173,9 минг гектар майдонлар эгилувчан қувур орқали ва эгатга плёнка тўшаб суғорилди, 522,8 минг гектар майдонлар лазерли текисланди. Сув тежовчи технологиялар жорий қилинган майдонлар 2 млн. гектарга, шундан томчилатиб суғориш технологияси қамрови 560 минг гектарга етказилди.
Ўзбекистонда 2019 йилдан бошлаб сув тежовчи технологияларни жорий этган фермер ва кластерларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш механизми йўлга қўйилди. Жумладан, имтиёзли кредитлар ва субсидиялар ажратилаётгани бу борадаги ишларнинг янада яхшиланишига сабаб бўляпти. Фермер хўжаликлари ва кластер корхоналарини қўллаб-қувватлаш мақсадида ўтган йили 22 минг гектар пахта майдонларида томчилатиб ва дискрет суғориш технологияси жорий қилингани учун жами 208 млрд. сўм субсидия маблағлари ажратилди. Шунингдек, сув тежовчи технологиялар учун солиқ имтиёзларининг жорий қилиниши катта самара беряпти.
Марказий Осиёда йилдан йилга тобора сезилиб бораётган сув танқислигининг кутилаётган муқаррар салбий оқибатларини юмшатиш чоралари кўп. Суғориш тармоқларини бетонлаштириш ва уларнинг фойдали иш коэффициентини ошириш, ерларни лазерли текислаш, сувдан самарали фойдаланишга эришиш, соҳани тўлиқ рақамлаштириш, сувни тежайдиган технологияларни жорий этишни кенгайтириш, суғориш маданиятини юксалтириш кабиларни бунга мисол қилиб келтириш ўринли.
2025 йилда ушбу хайрли ишларнинг жадал давом эттирилиши белгилаб олинган. Хусусан, жорий йилда 500 минг гектар майдонларда сув тежовчи технологиялар, жумладан, 74,7 минг гектарда томчилатиб, 35,3 минг гектарда ёмғирлатиб, 27,5 минг гектарда дискрет суғориш технологияларини жорий қилиш, 94 минг гектарни эгилувчан қувур орқали ва эгатга плёнка тўшаб суғориш ҳамда 268,5 минг гектар майдонни лазерли текислаш бўйича манзилли дастурлар ишлаб чиқилиб, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ва вилоятлар ҳокимликлари билан келишилган ҳолда тасдиқланди. Мазкур дастурнинг ижроси аллақачон бошланиб, бирмунча натижаларга ҳам эришилди. Ушбу тадбирларни сифатли амалга ошириш мақсадида Сув хўжалиги вазирлиги ташкилотларидан жами 6 мингдан зиёд ишчи-ходимлардан иборат 300 та қурилиш ва сервис хизматлари ташкил этилиб, улар томонидан қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирувчиларга амалий ёрдам кўрсатиш йўлга қўйилди.
Айни пайтда 2025 йил ҳосили учун 21,8 минг гектар ғалла майдонларида ёмғирлатиб суғориш технологиясини жорий қилиш бўйича “suvkredit.uz” платформаси орқали пудрат шартномалари расмийлаштирилиб, 14 минг гектар учун молиялаштирилган бўлса, 10,4 минг гектар майдонларда қурилиш-монтаж ишлари бошланди.
Сув – танқис. Ресурслар эса чекланган. Демак, олдимиздаги вазифа ундан оқилона фойдаланиш ва келгусида сув тақчиллигининг олдини олиш. Белгиланган режалар ва қилинаётган ишлар унумли давом эттирилса, яқин ва узоқ келажакда сув муаммоси бўлмаслиги тайин.
Моҳигул Қосимова, ЎзА

Бош саҳифа

Янгиликлар лентаси

Аудио хабарлар

Рукнлар

Жамият

Иқтисодиёт

Спорт

Маданият

Туризм

Жаҳон

Ҳужжатлар

Илм-фан

Технология

Сиёсат

Ҳудудлар

Тошкент шаҳри

Наманган

Самарқанд

Бухоро

Андижон

Фарғона

Сирдарё

Қашқадарё

Тошкент вилояти

Хоразм

Сурхондарё

Қорақалпоғистон

Жиззах

Навоий

Илм-фан бўлими

Илмий иш эълонлари

Илмий йўналишлар

Инновацион ғоялар ва ишланмалар

Таҳрир ҳайъати

Мақолага қўйилган талаблар

Низоми

Электрон журнал

Хизматлар

Интернет қабулхона

Савол-жавоб

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари

Тадбирлар ёритиш учун мурожаат

Обуна

Резюме қолдириш

Сайт харитаси

Фотобанк

Танлаганларим

Сув муаммосининг ечими – уни тежаш

12:20 / 27.01.2025

Президент ташаббуслари – амалда

Таҳлилларга кўра, глобал иқлим ўзгариши таъсирида Марказий Осиё минтақасида сув ресурслари камаймоқда. Аҳоли сонининг ортиши ва саноатнинг ривожланиши ҳисобига сувга бўлган талаб ҳам йилдан йилга кучайиб боради. Мана шундай шароитда сув танқислигини юмшатишнинг энг мақбул ечими сувни тежаш, ундан оқилона фойдаланиш эканлиги ҳаётий тасдиғини топди.

Президентимиз ташаббуси билан сувни тежайдиган технологияларни жорий этишга асосий эътибор қаратилаётгани бежиз эмас. Нафақат сув, балки минерал ўғитлар, ёқилғи мойлаш маҳсулотлари, ишчи кучи кабиларга сарф-харажатларни тежаш билан бирга ҳосилдорликни ошириши нуқтаи назаридан унинг жозибадорлиги юқори. Ўзбекистон Республикаси сув хўжалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 йилларга мўлжалланган концепцияси ҳамда “Ўзбекистон-2030” стратегиясида сувни тежайдиган суғориш технологияларини жорий қилишни 2030 йилгача 2 миллион гектарга, жумладан, томчилатиб суғориш технологиясини 600 минг гектарга етказиш белгиланган.

– Айнан сув танқис бўлган ҳудудларда тежамкор технологияларни қўллаган деҳқон ва фермерларнинг мўл ҳосил ва кўп даромад олаётгани ҳақидаги ҳаётий мисоллар бу тажрибанинг янада оммалашишига туртки бўляпти, – дейди Сув хўжалиги объектларини эксплуатация қилиш агентлиги бошқарма бошлиғи Даврон Кдирбаев. – Буни рақамлар билан далиллайдиган бўлсак, 2024 йилда республикамиз бўйича 849,4 минг гектар майдонларда сув тежовчи технологиялар, жумладан, 84,9 минг гектарда томчилатиб суғориш, 37,2 минг гектарда ёмғирлатиб суғориш, 30,6 минг гектарда дискрет суғориш технологиялари жорий қилинди. 173,9 минг гектар майдонлар эгилувчан қувур орқали ва эгатга плёнка тўшаб суғорилди, 522,8 минг гектар майдонлар лазерли текисланди. Сув тежовчи технологиялар жорий қилинган майдонлар 2 млн. гектарга, шундан томчилатиб суғориш технологияси қамрови 560 минг гектарга етказилди.

Ўзбекистонда 2019 йилдан бошлаб сув тежовчи технологияларни жорий этган фермер ва кластерларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш механизми йўлга қўйилди. Жумладан, имтиёзли кредитлар ва субсидиялар ажратилаётгани бу борадаги ишларнинг янада яхшиланишига сабаб бўляпти. Фермер хўжаликлари ва кластер корхоналарини қўллаб-қувватлаш мақсадида ўтган йили 22 минг гектар пахта майдонларида томчилатиб ва дискрет суғориш технологияси жорий қилингани учун жами 208 млрд. сўм субсидия маблағлари ажратилди. Шунингдек, сув тежовчи технологиялар учун солиқ имтиёзларининг жорий қилиниши катта самара беряпти.

Марказий Осиёда йилдан йилга тобора сезилиб бораётган сув танқислигининг кутилаётган муқаррар салбий оқибатларини юмшатиш чоралари кўп. Суғориш тармоқларини бетонлаштириш ва уларнинг фойдали иш коэффициентини ошириш, ерларни лазерли текислаш, сувдан самарали фойдаланишга эришиш, соҳани тўлиқ рақамлаштириш, сувни тежайдиган технологияларни жорий этишни кенгайтириш, суғориш маданиятини юксалтириш кабиларни бунга мисол қилиб келтириш ўринли.

2025 йилда ушбу хайрли ишларнинг жадал давом эттирилиши белгилаб олинган. Хусусан, жорий йилда 500 минг гектар майдонларда сув тежовчи технологиялар, жумладан, 74,7 минг гектарда томчилатиб, 35,3 минг гектарда ёмғирлатиб, 27,5 минг гектарда дискрет суғориш технологияларини жорий қилиш, 94 минг гектарни эгилувчан қувур орқали ва эгатга плёнка тўшаб суғориш ҳамда 268,5 минг гектар майдонни лазерли текислаш бўйича манзилли дастурлар ишлаб чиқилиб, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ва вилоятлар ҳокимликлари билан келишилган ҳолда тасдиқланди. Мазкур дастурнинг ижроси аллақачон бошланиб, бирмунча натижаларга ҳам эришилди. Ушбу тадбирларни сифатли амалга ошириш мақсадида Сув хўжалиги вазирлиги ташкилотларидан жами 6 мингдан зиёд ишчи-ходимлардан иборат 300 та қурилиш ва сервис хизматлари ташкил этилиб, улар томонидан қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирувчиларга амалий ёрдам кўрсатиш йўлга қўйилди.

Айни пайтда 2025 йил ҳосили учун 21,8 минг гектар ғалла майдонларида ёмғирлатиб суғориш технологиясини жорий қилиш бўйича “suvkredit.uz” платформаси орқали пудрат шартномалари расмийлаштирилиб, 14 минг гектар учун молиялаштирилган бўлса, 10,4 минг гектар майдонларда қурилиш-монтаж ишлари бошланди.

Сув – танқис. Ресурслар эса чекланган. Демак, олдимиздаги вазифа ундан оқилона фойдаланиш ва келгусида сув тақчиллигининг олдини олиш. Белгиланган режалар ва қилинаётган ишлар унумли давом эттирилса, яқин ва узоқ келажакда сув муаммоси бўлмаслиги тайин.

Моҳигул Қосимова, ЎзА