Аждодларимиз ҳалол ризқда барака бўлишини чуқур англагани учун ҳам ҳалол меҳнатни улуғлашган. Ҳалолликда ҳикмат кўплиги билан боғлиқ юзлаб халқ мақолларини топиш мумкин.

Аммо, бугунги кунда халқимиз орасида тезроқ бойиб кетиш васвасасидаги одамлар борки, улар асрлар синовидан ўтган фазилатларни унутиб қўймоқда. Ҳалол меҳнат қилишдан кўра ўғриликни, фирибгарликни касб қилиб олаётганлар, минг афсуски, кам эмас. 

– Кўрилаётган суд ишларида ўғрилик ва фирибгарлик жиноятлари кейинги пайтда кўпайиб бораётганини таҳлиллар кўрсатмоқда, – дейди Жиноят ишлари бўйича Юнусобод тумани суди судьяси Зафар Латипов. – Бу ёшлар орасида мавжудлиги жуда ачинарли. Ҳали катта ҳаёт остонасида турган айрим ёшлар умр мазмунини бирор касбга бағишлаш, касб-ҳунари билан эл-юртга наф келтиришдан кўра, ўзгалар ҳақига кўз олайтириши тез-тез учраб турибди. Масалан, юнусободлик ёшгина келин “1хbet” иловаси орқали ўйин ўйнаб, бойиб кетиш, алоҳида уй сотиб олишни режа қилади. Шу тариқа у ўйинга берилиб кетиб, турмуш ўртоғи, қайнонаси, қайнукасига тегишли пуллар ва бошқа қимматбаҳо буюмларни ўз уйидан ўғирлайди. 

Ушбу ишга оид очиқ суд мажлиси Юнусобод тумани “Анорзор” маҳалла фуқаролар йиғини биносида бўлиб ўтди. Судья З.Латипов раислик қилган суд мажлисида Жиноят кодексининг  169-моддаси 4-қисми “а” банди билан айбланган, 1997 йил Тошкент шаҳрида туғилган, бир нафар вояга етмаган фарзанди бор аёл И.М.нинг жиноят иши кўриб чиқилди.

Судда аниқланишича, аёл ўзганинг жуда кўп миқдордаги мол-мулкини яширин равишда талон-торож қилишда ифодаланган жиноятни содир этган.

Хусусан, И.М. олдиндан тузилган жиноий режа асосида ҳаракат қилган. Аввал қайнукасига тегишли бўлган 4 минг АҚШ долларини қўлга киритган. Жиноий ҳаракатларини давом эттириб, қайнонасининг хонасидаги сейфдан 22 минг АҚШ доллари ва28 миллион 830 минг сўмлик тилла тақинчоқларни ўғирлаган.  

Жиноий ҳаракатларини давом эттириб, турмуш ўртоғининг  ҳамёнидан 14 миллион сўм ва минг АҚШ долларини яширин равишда эгаллаб, пул маблағларини ўзининг эҳтиёжлари учун сарфлаб юборган.  

Суриштирув ҳаракатлари давомида И.М. қайнонасининг тилла тақинчоқларини ломбардга топшириб, микроқарз олгани аниқланган. 

Суд мажлисида судланувчи И.М. ўзининг айбига қисман иқрорлик билдирди. Бу қилмишларни содир этганига турмуш ўртоғининг хиёнат қилишини сабаб қилиб келтирди. Шу боис, у бу оиладан кетиш, ўзига шароит яратиб, уй-жой олишни режалаштирган. Бу режаси амалга ошиши учун у “1хbet” иловаси орқали пул ютиб олишни қулай режа, деб билган. 

Шу мақсадда аёл даставвал турмуш ўртоғидан 5 минг АҚШ доллари сўраган. Фақат у турмуш ўртоғини алдаб, ушбу пуллар акасига зарур бўлаётганини айтган. 

Аёл пулни қўлга критгач, уни “1хbet” иловасига тиккан. Пулларини ютқазиб қўйганидан кейин у юқорида келтирилган ўғриликларни содир этган.

... Ҳаммаси қайнуканинг 4 минг доллари йўқолиб қолганидан бошланган. Оиладагилар бир бўлиб пулни қидиришаётганда оила бекасининг бошқа пуллари жойида йўқлиги аён бўлади. Шунда келин ўша пулларни кроват тагидан топиб беради. Шу ҳолат сабаб бўлиб она пул сақланадиган жойини ўзгартиради. Ўз ётоқхонасини қулфлаб юради. Албатта, келинидан шубҳа қила бошлайди. 

Бироқ, “уддабурон” келин барибир мақсадига етади. Қайнонасида сақланаётган катта миқдордаги пул ва тилла тақинчоқларни қўлга киритади. 

Шу орада И.М.нинг турмуш ўртоғидан сўраб олган 5 минг долларни уйидагиларга бермагани аён бўлгач, у шу ва бошқа барча  пулларни ўзи ишлатгани, яъни ўйинга тикиб юборганини тан олади. 

И.М.нинг “Iphone 11 pro” русумли уяли алоқа воситасидаги “1хbet” иловасини кўздан кечириш баённомаси ҳамда бошқа объектив далиллар билан содир этилган жиноят ўз исботини топди. 

Суд жараёнида аёл қилмишидан пушаймонлиги, ушбу воқеаларнинг барчасига турмуш ўртоғи сабабчи экани, турмуш ўртоғи боласидан ажратмоқчи экани, “қамоққа олиш” билан боғлиқ бўлмаган жазо чораси тайинлашни, пулларни ишлаб топиб беришини, барча зарарни қоплаб беришини маълум қилди. 

Суд ҳайъати судланувчига нисбатан жазо тури ва миқдорини белгилашда Жиноят кодексининг 55-моддаси талабларига амал қилди. Судланувчининг айбига қисман иқрорлик билдириб, қилмишидан чин кўнгилдан пушаймонлиги, қарамоғида бир яшар вояга етмаган фарзанди борлиги, аёл киши экани, муқаддам судланмагани жазони енгиллаштирувчи ҳолатлар сифатида, унинг қилмишида жавобгарликни оғирлаштирувчи ҳолат мавжуд эмаслиги эътироф этилди. 

Гарчи, у ўта оғир жиноий қилмиш содир этиб, жиноят натижасида етказилган зарарни қопламаган бўлса-да, жазони енгиллаштирувчи ҳолатлар мажмуи қилмишнинг ижтимоий хавфлилик даражасини жиддий камайтирувчи ҳолатлар сифатида эътиборга олинди. 

Содир этилган жиноятнинг хусусияти ва ижтимоий хавфлилик даражаси, қилмишнинг сабабини ҳисобга олиб, айбли деб топилган И.М.га Жиноят кодексининг 169-моддаси билан 57-моддани қўллаган ҳолда озодликдан маҳрум қилиш жазосининг энг кам қисмидан ҳам камроқ жазо тайинлашни, жазони умумий тартибли колонияларда ўтаттириш лозим, деб топилди. Аёлга беш йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди. И.М.га нисбатан қўлланилган “уй қамоғи” тарзидаги эҳтиёт чораси “қамоққа олиш” тарзидаги эҳтиёт чорасига ўзгартирилди. Айбдордан етказилган зарарлар ундириладиган бўлди. 

Хулоса ўрнида айтиб ўтиш жоизки, оқибатини ўйламай ташланган қинғир қадам бир аёлнинг ҳаётини бадном қилди. Бундай вазиятда ақл билан иш тутган, сабрли ва ўз ҳуқуқларини яхши билган аёл қонуний йўл билан мақсадига эришиши мумкин эди. 

Албатта, хиёнатни кечириш қийин. Кечириш истаги бўлмаган аёл турмуш ўртоғидан ажрашиши, фарзанди билан ўзи яшаши учун уй-жой талаб қилиши, алимент ундириши мумкин эди. Хиёнатга жиноят билан жавоб бериш йўлини танлаган аёл қаттиқ адашди. Энди у қора панжаралар ортида, фарзанд дийдорига зор ўтиришга маҳкум.

Норгул Абдураимова,

Носиржон Ҳайдаров (сурат),

ЎзА