“Мергантекс” МЧЖ ғаллачиликка ихтисослашган йирик агрокластер ҳисобланади. У Бухоро вилояти Олот ва Қоракўл туманларида бевосита буғдой етиштириш тармоғида банд бўлган 300 дан ортиқ фермер хўжаликлари билан ҳамкорликда ишлайди.
Кластер тасарруфида сўнгги йилларда Олотда 1 минг 100 гектар, Қоракўлда 3 минг 400 гектардан зиёд ерда эртанги ризқ-рўз манбаи “Старшина”, “Гром”, “Алексеевич” навига мансуб бошоқли дон етиштирилмоқда. 2022 йилги мавсумда агрокластер билан шартнома тузган фермер хўжаликларида етиштирилган буғдой салмоғи ҳар гектарига 65 центнерни ташкил этди. Омборларга 26 минг тоннадан зиёд сара ғалла киритилди. Шундан, 12 минг тоннадан ортиқ дон бозор тамойили асосида давлат харид нархида сотилди.
Жорий йилда ҳам агрокластер таркибидаги миришкор ғаллакорлар умумий 4,5 минг гектар буғдой етиштирилаётган контурлар ҳосилдорлигини 70 центнерга етказиш ҳаракатида меҳнат қилмоқда. Ғалла ўрим-йиғими яқин, шу боис мавсумда замонавий, кам харажат билан юқори унумда ишлайдиган комбайнлардан фойдаланишга алоҳида эътибор қаратилади.
–Куни кеча “Ўзагролизинг” акциядорлик жамияти орқали Германиянинг “CLASS” компаниясида ишлаб чиқарилган 5 дона “Dominator – 260” русумли замонавий ғалла ўриш комбайнини 5 йил муддатда лизинг тартибида харид қилдик, –дейди “Мергантекс” кўп тармоқли пахта-тўқимачилик ва ғаллачилик агрокластери иш юритувчиси Шокир Арсенов. – Бу агрегатларнинг афзаллик жиҳатлари кўп. Аввало, бизда мавжуд 2 та “CASE-4088” ва 5 та “CASE-2366” комбайнларининг ўримда ҳар гектарга сарфланадиган ёқилғи сарфи 20 литр бўлса, “Dominator – 260” да бу 9,5 литрдан ошмайди. Замонавий агрегатда ўриш “лапка”си ҳам кенгроқ, яъни 5 метр бўлиб, бункери ҳам йирик - 4,5 тонна сиғимга эгалиги вақт ва иш кучини тежаши баробарида қисқа вақт бирлигида кўпроқ ҳосил йиғиш имконини беради. Муҳими, ўрим жараёнида бункерга тушаётган дон икки қаватли “элак”дан ўтади. “CASE”ларда эса бу элак бир қаватдан иборат бўлиб, бункер сиғими 4,2 тоннани ташкил қилади. Замонавий агрегатда дон исрофгарчилиги ҳам икки баробарга камроқ. Комбайн оператори кабинасидан туриб барча жараённи автоматлаштирилган ҳолда кузатиш ва назорат қилиш мумкин.
“Мергантекс”да 12 тага етказилган комбайнлар ҳадемай Олот ва Қоракўл туманлари ғаллазорларида жавлон уради. Бу жараёнда 2018 йилдан бурун ишлаб чиқарилган ва сарф-харажати нисбатан кўп “CASE”лардан кўра юқори самарадор “Dominator” комбайнларига кўпроқ ишонч билдирилмоқда. Лизинг асосида ҳар бири 2 миллиард сўмдан баҳоланган бу комбайнларга ўримда 2 нафардан оператор ва 3 тадан ташиш техника воситаси хизмат кўрсатади. Шу тарзда, биргина комбайн кучи билан бир кеча-кундузда 50 гектаргача ғалла майдони ҳосили саранжомланади.
Маълумот учун, бугун масъулияти чекланган жамияти шаклидаги “Мергантекс” кўп тармоқли пахта-тўқимачилик кластерига айланган. Ўз фаолиятини 2005 йилда бор-йўғи ўн нафар ишчи билан бошлаган бўлса, ҳозирда мингдан ортиқ ишчи-мутахассиснинг моддий манфаатдорлигини таъминламоқда. Айни дамда корхонага 25 миллион АҚШ доллари миқдорида инвестиция жалб этилган. 2023 йилнинг биринчи ярмида қишлоқ хўжалиги ва енгил саноат тармоқларида етиштирилаётган маҳсулот ҳисобидан экспорт салмоғини 20 миллион АҚШ доллардан ошириш мақсад қилинган. 2017 йилдан кўп тармоқли йирик ишлаб чиқариш тармоғига айланган “Мергантекс” МЧЖ га 2018-2020 йилларда 22 миллион АҚШ долларидан зиёд инвестиция жалб қилинди. Германия, Япония, АҚШ, Бельгия ва Швейцариядан ип-калава йигирув ва тўқимачилик саноатига оид замонавий ускуна ва дастгоҳлар келтириб ўрнатилди. Бугунга келиб корхона пахта хом ашёсини етиштириш, бирламчи ишлов беришдан тортиб, тайёр кийим-кечак тикишгача бўлган барча жараён “занжири”ни қамраб олган улкан кластерга айланди. Унинг Олот ва Қоракўл туманларида, яна Бухоро шаҳрида тикув-трикотаж фабрикаларида ўнлаб, юзлаб маҳаллий ёшлар иш билан таъминланмоқда. Йилига 30 минг тонна пахта хом ашёсини қайта ишлаш қувватига эга мазкур кластер ўтган йили жами қиймати 240 миллиард сўмлик маҳсулот ишлаб чиқариб, 6 миллион АҚШ долларидан кўпроқ ҳажмдаги маҳсулотни экспорт қилган.
Зариф Комилов,
ЎзА