Кеча Россия ва АҚШ Президентлари ўртасида телефон орқали мулоқот бўлиб ўтди. Бу гал энг узоқ – икки соатдан кўп давом этган суҳбатда, кутилганидек, Украина билан зиддиятни бартараф этиш масаласи муҳокама қилинган.

Путин Москва Киев билан тинчлик шартномаси бўйича меморандум устида ишлашга тайёрлигини айтган ва Украинани муросага чақирган.

Таъкидлаш жоиз, Россия ва АҚШ етакчиларининг навбатдаги телефон суҳбати шу йилнинг ўзида учинчиси. 12 февраль ва 18 март кунлари улар Яқин Шарқ, Эрон ядро дастури ва икки томонлама муносабатларга оид бошқа муаммоларни ҳам кўтаришган. Томонлар маълум қилишича, кеча ҳам айни мавзулар тилга олинган, фақат Украина билан можарони тўхтатиш диққат марказида бўлган.

Мулоқот бошланишига бир неча соат қолганда АҚШ вице-президенти Ж.Д.Венс бу галги суҳбат жуда муҳимлигини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, зиддиятни тинч йўл билан ҳал қилиш жараёни боши берк кўчага кириб қолган.

Трамп 16 май кунги Москва ва Киев вакиллари ўртасидаги Истанбул учрашувини шарҳларкан, натижани, хусусан уч йиллик уруш давридаги энг кўп асирлар алмашинуви (1000 га 1000) қўллаб-қувватланишини билдирган.

Қолаверса, Путин билан учрашмагунимизча, ҳеч нима ўзгармайди, деган.

Путин ҳам мулоқот мазмунли ва фойдали кечганини айтди.

Маълумки, Киев Путиннинг уч кунлик ўт очишни тўхтатиш ҳақидаги таклифини рад этиб, Москвадан ҳарбий ҳаракатни 30 кун тўхтатишни талаб қилган.

Россия Президенти ҳар гал шу мавзуда гапираркан, урушни маълум келишувларга эришилган тақдирдагина тўхтатиш мумкинлигини таъкидлаган.

– Умуман, тўғри йўлда эканлигимизга ишониш учун асос бор, – деган у мулоқотдан сўнг. – Москва инқирозни тинч йўл билан ҳал этиш тарафдори. АҚШ раҳбари билан келишиб олдик. Россия Украина томонига келгусида юзага келиши мумкин бўлган тинчлик шартномаси бўйича қатор ёндашувлар, масалан келишув тамойили, эҳтимолий сулҳ муддати ва ҳоказо жиҳатлар, жумладан тегишли келишувга эришилган тақдирда маълум бир муддат давомида ўт очишни тўхтатиш бўйича меморандум тузишни таклиф қилади. Биз бу борада ишлашга тайёрмиз. Ҳозир тинчлик сари энг самарали йўлларни аниқлашимиз керак. Шунингдек можаронинг асл сабабларини бартараф этиш зарур.

Трамп ҳарбий ҳаракатга чек қўйиш, ўқ узишни тўхтатиш бўйича ўз позициясини билдирган ва Россия инқирозни тинч йўл билан ҳал этиш ниятида эканини тан олган. Шу билан бирга можарони бартараф қилиш биринчи навбатда зиддият томонларига тегишлилигини такрорлаган:

– Шарт икки томон ўртасида келишилади – шундай бўлиши керак, чунки музокара жараёнининг тафсилоти бошқаларга маълум эмас. Россия ва Украина ўртасидаги музокара дарҳол бошланиши керак.

Трамп Путин билан суҳбатдан сўнг дарҳол Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен, Франция ва Финляндия Президентлари Эммануэль Макрон ва Александр Стубб, Италия ва Германия етакчилари Жоржа Мелони ва Фридрих Мерц ҳамда Украина етакчиси Владимир Зеленский билан телефон орқали боғланиб, Кремль раҳбари билан кечган мулоқот ҳақида маълумот берган. Украина матбуоти ёзишича, Трамп Россия раҳбари билан қўнғироқлашишидан олдин ҳам Зеленский билан бир неча дақиқа гаплашган. Ўз навбатида, БМТ Россия ва АҚШ Президентлари телефон мулоқотини олқишлади. Ташкилот Бош котиби вакили Стефан Дюжаррик брифингда шуни маълум қилган.

Сўнгги хабарларга қараганда, Трамп Ватикан Россия – Украина можаросини тўхтатиш бўйича музокара таклиф этганини ошкор қилди:

– Ватикан Рим папаси орқали тегишли музокарага мезбонлик қилишдан жуда манфаатдорлигини билдирди. Жараён бошлансин!

С.Раҳимов, ЎзА