Таҳлил ва тахмин

Жорий йилнинг май ойидан бошлаб ўзбек сўмига нисбатан АҚШ доллари сезиларли даражада қадрсизланди. Кенг жамоатчилик, иқтисодчи олимлар, сиёсатчилар ва таҳлилчилар турли фикрлар билдиришмоқда. Бу омил Ўзбекистон иқтисодиёти учун яхшими ёки ёмон? Долларнинг қадрсизланиши экспорт ва импорт операцияларига қандай таъсир этади? Россияда АҚШ валютасининг тушиб кетиши Ўзбекистон бозорига таъсири бўладими? -каби саволларга жавоб топиш учун иқтисодчи олим, Ўзбекистон Миллий университети профессори, иқтисодиёт фанлари доктори Абдураҳим Ваҳобовга юзландик. 

- Ўзбек сўмининг қадри ошиши  иқтисодиётимиз учун яхшими ёки ёмон? 

- Ўзбек сўмининг қадри ошиши бу бир томондан миллий валютамиз харид қобилиятини оширади. Лекин, шу билан бир қаторда уни қадрини ошиши экспорт салоҳиятимизга салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Нима учун? Чунки, биз иқтисодчиларда шундай қонуният бор. Айниқса, ташқи савдо соҳасида. Миллий валютанинг паст алмашинув курси бўлса -бу мамлакат экспортини қўллаб-қувватлайди. Агар миллий валютамизнинг қадри ошса

- бу экспорт салоҳиятимизга салбий, лекин импортга ижобий таъсир кўрсатади. Сўмнинг девальвация курсининг пасайиб бориши - бу нормал ҳолат ҳисобланади. Ўтган йили сўм 4.1 % девальвация бўлди. Яъни, қадрсизланди бизда. Бу йил унинг тескари жараёни бўлди.         

Бу асосан қўйидаги омилларга боғлиқ:

1. Бизни иқтисодиётимизга кириб келаётган хорижий инвестициялар кўпайди. Хорижий инвестициялар кўпайиши биринчи навбатда муқобил энергетикага кириб келаётган инвестициялар билан кўп жиҳатдан боғлиқ.  

2. Пул ўтказиш масаласи. Пул ўтказмалари бу йил ўтган йилга нисбатан юқори бўлди. Биринчи кварталда Ўзбекистонга 3.5 млрд долларлик пул ўтказмалари келди. Ўтган йили биринчи кварталда 2.8 млрд эди. 2024 йил давомида Ўзбекистонга жами пул ўказмалари 14.8 млрд долларни ташкил қилди.  

<iframe width="640" height="420" src="https://www.youtube.com/embed/M9km_b16wwU" title="AQSH dollarining qadrsizlanishi qachongacha davom etadi?" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe>

Санжар Тошпўлатов,  

Аброр Содиқов, Улуғбек Тўхтаев (видео),ЎзА